کەمال سونال شه عبان

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJXkCoGu_jpXedXOBMrI7l8BftVYb-0zNUhVUf7wlaz9-gxB22DMVJGBoaHwLOT1xi7thceDpohvQolYEwItjSKWIWiA06l8e0jVp5CrvNIWoBvy9H1mWMJbQrKIMhXh96pAqWDIAX3KLT/s1600/imgres.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJXkCoGu_jpXedXOBMrI7l8BftVYb-0zNUhVUf7wlaz9-gxB22DMVJGBoaHwLOT1xi7thceDpohvQolYEwItjSKWIWiA06l8e0jVp5CrvNIWoBvy9H1mWMJbQrKIMhXh96pAqWDIAX3KLT/s1600/imgres.jpg" /></a></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">کەمال سونال (ماوەی ژیان:١١ی تشرینی دووەمی ١٩٤٤ تاکوو ٣ی تەمموزی ٢٠٠٠ لە گەشتی فڕۆکە لەنێوان ئەستەمبۆل و تڕابزۆن )، کەسایەتی ئەکتەری تورکی و مامۆستای کۆمێدیای تورکی بوو، لە زۆربەی فیلمەکانیدا سونال بە کارەکتەری شەعبان دەناسرێت، کەمال لە فیلمەکانی (Hababam Sınıfı) و (Davaro) و (Kapıcılar Kralı) بە جیھان و تورکیا ناسرا ، کەمال سونال کە لە مەلەدیی باکووری کوردستان لەدایکبووە بەڕەچەڵەک کوردە بەڵام زمانی کوردی نەدەزانی و بەرهەمەکانی بەزمانی تورکی بوون.کەمال خاوەنی کچێک و کوڕێ بوو بەناوەکانی ئزۆ و عەلی کەعەلی وەک کەمال بوو بەئەکتەر</span></h3> </div>

کەمال سونال شه عبان

کەمال سونال (ماوەی ژیان:١١ی تشرینی دووەمی ١٩٤٤ تاکوو ٣ی تەمموزی ٢٠٠٠ لە گەشتی فڕۆکە لەنێوان ئەستەمبۆل و تڕابزۆن )، کەسایەتی ئەکتەری تورک...

Read more »

سه لمان خان

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6vRPlbzv60reTtDs0JSNSuEn9qE1B5dy47P_oxIntP2OliYmDnSv0qKjJ7l7tBYfMEvOYRDvVlkQ0ebdpA80lLMMdFxsNvOiGvqEmBEcTLSlqAAwHIGhiPa_sETGbOjFhxuegb8IW6q1i/s1600/200px-Salmanrampwalk.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6vRPlbzv60reTtDs0JSNSuEn9qE1B5dy47P_oxIntP2OliYmDnSv0qKjJ7l7tBYfMEvOYRDvVlkQ0ebdpA80lLMMdFxsNvOiGvqEmBEcTLSlqAAwHIGhiPa_sETGbOjFhxuegb8IW6q1i/s1600/200px-Salmanrampwalk.png" /></a></div> <h3> <span style="color: #660000;">سەلمان خان ناوی تەواوی عەبدولڕەشید سەلیم سەلمان خان (بە ئینگلیزی: Salman Khan) ئەکتەرێکی سەرکەوتووی سینەمای هیندییە (بۆڵیوود)، کوڕی نوسەری گەورەی فیلم (سەلیم خان)ە، لە ڕۆژی ٢٧ی کانوونی یەکەمی ١٩٦٥ لە ناوچەی ئیندۆر لە شاری مادیا پرەدیش لە هیندستان لە خێزانێکی بە ڕەچەڵەک ئەفغانی لەدایکبووە و دایکی بەڕەشەڵەک هیندۆسە. دووبرای بەناوی (ئارباز خان و سوهەیل خان) دوو خوشکی بە ناوی (ئەلڤیراو ئاربیتا) هەیە، کە ئاربیتا کچی هەڵگیراوەیە و خێزانی خان بەخێویان کردووە. سەرەتای دەستبەکاربوونی بۆ ساڵی ١٩٨٨ دەگەڕێتەوە کە بەڕۆڵی (فیکی بهاندرای) لە فیلمی (Biwi Ho To Aisi) بەشداری کردووە. سەلمان خان لە گۆڤاری بەناوبانگی (People) لە ساڵی ٢٠٠٤ لە ڕیزبەندی حەوتەمی سەرنجراکێشترین ئەکتەرەکانی جیهاندا بووە، چوارەم ئەکتەری هیندنیە کە لە مۆزەخانەی خاتوو توسو لە لەندەن بە مۆم پەیکەری بۆ دروستکراوە.<br /><br />تائێستا چەند جارێک کەوتۆتە داوی خۆشەویستییەوە لەگەڵ هونەرمەندان (ئەشواریا ڕای و کاترینا کەیف) کە زۆرترین ماوە لەگەڵ کاترینا کەیفدا بووەو بەڵام پەیوەندییەکەیان تا ساڵی ٢٠١٠ بەردەوام بووە و تا ئێستا ژنی نەهێناوەو کەسیش لەو نهێنییەی تێناگات. سەلمان خان لە چەندین فیلم و بەرنامەدا بەشداری کردووەو نازناوی خۆی لە جیهاندا مسۆگەر کردووە.<br />بە هۆی تۆمەتی کوشتی کەسێک لەمانگی کانوونی یەکەمی ساڵی ٢٠٠٢ دا، چەند جارێک دادگایی کراوەو روداوەکەی بەسەردا ساخبۆتەوە، بەڵام ئەو پێداگیری دەکات کە ئەو رۆژەی کەسەکە کوژراوە ئەم شۆفێری ئۆتۆمبێلەکە نەبووە.</span></h3> </div>

سه لمان خان

سەلمان خان ناوی تەواوی عەبدولڕەشید سەلیم سەلمان خان (بە ئینگلیزی: Salman Khan) ئەکتەرێکی سەرکەوتووی سینەمای هیندییە (بۆڵیوود)، کوڕی نوسە...

Read more »

زياني محمد عه لي كلاي

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPuKg9lozleiZK_R8Y9EFbIbfNq2DkjMmx8w-MVI8PbJWFQ-K_Xm2aUIoDKIGP05Km5r7tn9lVTvz1xeecgBhTrDd9dASptESJ3MmOi13Up2mTQDkZeZLELzK6V9QL9U4vd1fUSGEV0r6-/s1600/220px-Muhammad_Ali_NYWTS.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPuKg9lozleiZK_R8Y9EFbIbfNq2DkjMmx8w-MVI8PbJWFQ-K_Xm2aUIoDKIGP05Km5r7tn9lVTvz1xeecgBhTrDd9dASptESJ3MmOi13Up2mTQDkZeZLELzK6V9QL9U4vd1fUSGEV0r6-/s1600/220px-Muhammad_Ali_NYWTS.jpg" /></a><span style="color: #660000;">کازیە‌س مارسیلوس کلای ناسراو بەموحەمەد عەلی کلای لە ١٧ی تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٤٢ لە شاری (لویسڤیڵ) لە ولایەتی (کێنتوکی) لە دایک بووە، باوکی کە ھەڵگری ھەمان ناو بوو (کازیەس مارسیلوس کلای) کاری بۆیاخکردنی دەکرد و دایکی ئۆدێسا گرادی کلای وەک کارگوزار کاری دەکرد. لە ساڵی ١٩٦٣دا ھاتە سەر ئاینی ئیسلام و ناوی خۆی گۆری بە موحەمەد علی کلای وە لەساڵی ١٩٧٥ بووە ھاتەر سەر مەزھەبی سوننە و ناوبراو زیاتر بەناوی موحەمەد عەلی کلای ناوبانگی دەرکرد لەجیھاندا.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ژیانی وەرزشی[دەستکاری]</span><span style="color: #660000;">موحەمەد علی کلای لە تەمەنی ١٢ ساڵیدا دەستی کرد بە وەرزشی بۆکسێن، بۆ ماوەی ٤ ساڵ لای راھێنەر (چەک بۆداک) راھێنانی بۆکسێنی کردوە، لە ساڵی ١٩٦٠ لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا بەشداری یارەکانی ئۆڵۆمپی کردوە و مەدالیای زێری بەدەست ھێناوە، بەپێی ژیاننامەکەی کە لە لایەن خۆیەوە نوسراوە لە ساڵی ١٩٧٥ مەدالیاکەی ھەڵداوەتە روباری (ئۆھایۆ)وە، بەپێی وتەکاتی ھۆکارەکەشی دەگەڕێتەوە بۆ پێنادی کارێکی چێشتخانەیەک بەھۆی رەگەزپەرستیەوە، پاشان لە یاریەکانی ئۆڵۆمپی ١٩٩٦دا شەرەفی داگرساندنی ئاگری ئۆلۆمپی پێدرا و وەک نیشانەیەک بۆ بەرەنگاربوونەوەی رەگەزپەرستی مەدالیایکی زێڕی پێبەخشرا.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">موحەمەد علی کلای داھێنەری شێوەیەکی نوێی بۆکسێن بوو کە لەو کاتەدا بەتەواوەتی نوێ بوو، کاتێک بەرەنگاری یاریزان دەبووەوە دەستەکانی نزم دەگرت و بەمەبەستی بەرگری کردن تەنھا پشتی بە خێرایی پێیەکانی و لەشی دەبەست نەک پاراستنی سەری بە دەستەکانی کە لەوکاتەدا زۆر بەربڵاو بوو، باڵای ١٩١ سم بوو کە باڵایەکی زۆر گونجاوە بۆ یاریزانی بۆکسێن.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">موحەمەد علی کلای کەسێکی ئاشتیخواز و دژ بە رەگەزپەرستیبوو، تەنانەت لە ساڵی ١٩٦٧دا خرایە زیندانیەوە بەھۆی ئامادەنەبوونی بۆ خزمەتکردنی سوپای ئەمەریکی و بەشدارینەکردنی جەنگی (ئەمەریکا-ڤێتنام).</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">موحەمەد علی کلای لە لایەن جیھانی وەرزشیەوە بە باشترین یاریزانی مێژووی بۆکسێن دەناسرێت، لە ژیانی وەرزشیدا ٦١ یاری بردۆتەوە و تەنھا ٥ جار دۆڕاوە و ھیچ کات بەرامبەر نەبووە. دەستکێشەکانی لە مۆزەخانەی (سمیسۆنیان) ی بەناوبانگی ئەمەریکیدا پارێزراوە.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">لە ساڵی ١٩٨١ وازی لە وەرزشی بۆکسێن ھێنا و بڕیاری دا پێ بتێتە جیھانی سیاسەتەوە، لە ساڵی ١٩٨٤دا تووشی نەخۆشی (پارکینزۆن) بوو، پاشان لە ساڵی ٢٠٠٥دا مەدالیای ئاشتی پێشکەشکراوە لە لایەن (جۆرج بوش) ی سەرۆکی ویلایەتە یەگرتوەکانی ئەو کاتە. لێ ئێستادا خانەنشین بووە و باوکی ٧ کچ و ٢ کوڕە.</span></h3> </div>

زياني محمد عه لي كلاي

کازیە‌س مارسیلوس کلای ناسراو بەموحەمەد عەلی کلای لە ١٧ی تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٤٢ لە شاری (لویسڤیڵ) لە ولایەتی (کێنتوکی) لە دایک بووە، باوکی...

Read more »

زياني هيتله ر

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaXtsDS21sDASmESLywjT7AETOi3NthpnJ6SnyztvVt4ircF9u2uwLYZhwUO4H6n4b-oBHdCuFMkjyLydEt9lFZywPt4RKN4MwFM34cFVVRJIfghbeg0uc5cSJR1_x_Nxobas8nPPHrt-Z/s1600/200px-Bundesarchiv_Bild_183-H1216-0500-002%252C_Adolf_Hitler.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaXtsDS21sDASmESLywjT7AETOi3NthpnJ6SnyztvVt4ircF9u2uwLYZhwUO4H6n4b-oBHdCuFMkjyLydEt9lFZywPt4RKN4MwFM34cFVVRJIfghbeg0uc5cSJR1_x_Nxobas8nPPHrt-Z/s200/200px-Bundesarchiv_Bild_183-H1216-0500-002%252C_Adolf_Hitler.jpg" width="131" /></a></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">ئادۆڵف ھیتلەر (١٨٨٩-١٩٤٥پ.ز) پێشەوای پارتی نەتەوەیی سۆسیالیستی ئەڵمانیا ناسراو بە (ئاڵمانیای نازی) و ڕابەری ئەڵمانیا لە سەردەمی دەسەڵاتداری پارتی نازی لە ساڵانی ١٩٣٣ ھەتا ١٩٤٥ بووە.</span><span style="color: #660000;">ھیتلەر لە شەڕی جیھانی یەکەم‌دا سەرباز بوو و لە ساڵی ١٩٢٠ بوو بە ئەندامی پارتی نازی لە ١٩٢١ دا بووە سەرۆکی پارتەکە.</span><span style="color: #660000;">بەبۆنەی بەشداری لە کوودەتای سەرنەکەوتووی ساڵی ١٩٢٣ ماوەیەک لە بەندیخانە بووە. بە پەرەپێدانی بیرۆکەی نیشتمان پەرەستی و دژایەتی بەرامبەر بە کۆمۆنیزم و جووەکان و ھەروەھا لێدوانە پڕھەستەکانی بۆ جەماوەر و کاربەدەستان، ‌لە سەرانسەری ئەڵمانیا پشتیوانی بۆ خۆی ساز کرد. لە ١٩٣٣ دا بووە سەرۆک وەزیران و زۆر بە ‌خێرایی دیکتاتۆری بنیات نا. ھێندەی ماوە نەخایاند ئەڵمانیا لە بواری سۆپا و پێشکەوتنەکانی سەنعەت بووە یەکێک لە زل‌ھێزەکانی ئەورووپا. ئاڵمانیا ساڵی ١٩٣٩ بە مەبەستی داگیر کردن ئوتریش ھێرشی کردە سەر چەکوسڵەڤاکیا و پۆلەندا ھەر بۆیە بەڕیتانیا و فەڕەنسا شەڕیان لەگەڵ ئەڵمانیا دەست پێ‌کرد. ئەوە بوو جەنگی جیھانی دووەم دەستی پێ‌کرد. ئاڵمانیا و پشتیوانەکانیان، ھێزەکانی میحوەر و فەڕەنسا و بەڕیتانیا ھێزی ھاوپەیمانان بوون. لە سێ ساڵ‌دا ھێزەکانی میحوەر زۆرینەی بەشەکانی ئەورووپا و ڕۆژھەڵات ئاسیا و باکووری ئەفریقایان داگیر کرد بەڵام لە ساڵی ١٩٤٢بەدواوە ھاوپەیمانەکان دەستیان کرد بە وەرگرتنەوەی وڵاتە داگیرکراوەکان و لە ١٩٤٥ دا ئەڵمانیا لە ھەموو لاوە دەوری گیرابوو و لە کاتی گرتنی شاری بەرلین ھیتلەر بە فیشەکێک خۆی ئەکووژێت.</span><span style="color: #660000;">بەرپرسایەتی جەنگی جیھانی دووەم بە تەواوی لە ئەستۆی ھیتلەر ئەزانن. ئەو شەڕە کووژراو و بریندارێکی زۆری لێ‌کەوتەوە. زۆرترین ژمارەی کووژراوەکان کۆشتنی بە کۆمەڵی جووەکان ئەزانن کە تێیدا نزیکی ٦ ملیۆن کەس کووژران و سووتێنران. ئەو ڕووداوە بە جینۆسایدی ھۆڵۆکۆست ناو ئەبەن.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ڕووپۆشی ڕۆژنامەیەک دوای مردنی ھیتلەر</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">پێرست  [بیشارەوە] </span><span style="color: #660000;">١ ژیانی</span><span style="color: #660000;">٢ ھیتلەر و چۆنیەتی ھاتنە ناو دەسەڵات</span><span style="color: #660000;">٣ پارتی نازی و بیروباوەڕەکانی</span><span style="color: #660000;">٤ سەرچاوەکان</span><span style="color: #660000;">ژیانی[دەستکاری]</span><span style="color: #660000;">ھیتلەر لە ٢٠ی نیسانی ساڵی ١٨٨٩ لە گوندی برۆنۆی سەر بە نەمسا کە شارۆچکەیەکی بچووکە و دەکەوێتە بەری ڕووباری ئالان کە لە ئەڵمانیاوە ھەڵدەقوڵێت و لەسەردەمی فرانسۆ جۆزیفدا لە دایک بووە. باوکی فەرمانبەر بوو لە فەرمانگەی گومرگ و دایکیشی ئافرەتێکی دڵ و دەروون پاک و لە خواترس بووە وە خۆشەویسترین کەسی ھیتلەر بووە ، ھیتلەر لە مناڵیدا لە ژیانێکی ناھەموار و چەرمەسەریدا ژیاوە باوکی زۆر توندووتیژ بووە لە ھەڵسوکەوتیدا و ھیتلەر دانی بەودا ناوە کە لە ھەرزەکاریدا توشی توندووتیژی بۆتەوە لەلایەن باوکیەوە، دوای چەند ساڵێک ھیتلەر بۆ بەڕێوبەری کارەکانی گێڕایەوە کە بەڵێنی بە خۆی دابوو کە جارێکی تر ناگرێت ئەگەر ھاتوو ڕووبەڕووی توندوو تیژی بۆیەوە لەلایەن باوکیەوە و ئەمەش بەھێزیی ھیتلەر دەردەخات ھەر لە مناڵیەوە. زۆر لە مێژووناسان لەو باوەڕەدان کە ئەو توندو تیژیەی باوکی ھیتلەر ئەینواند بەرامبەر ھیتلەر و دایکی کە دواتر ھیتلەر زۆر بە واقیعیانەوە باسی کردووە ئەمانە ھەمووی کاریگەر بوونە بۆ دروستکردنی کەسێتی ھیتلەری توندوتیژ، پاشان خیزانەکەی چوونەتە شاری لینز و لەوێ نیشتەجێ بون، ھیتلەر خوێندکارێکی سەرکەوتو بووە لە قوتابخانەکەی، بەڵام لە یەکەم ساڵی ناوەندیدا دەرنەچوە کە لە قوتابخانەی دواناوەندیی ڕیاڵشوڵ کە لەشاری لینز بوە، ھیتلەر لە ھەمان پۆل بووە کە لودڤیگ ڤیتگنشتاینی تێدا بوە کە یەکێک بوە لە فەیلەسوفە بەناوبانگەکانی سەدەی بیستەم کە کاریگەری تەواوی ھەبو بەسەرڕوداوەکانی ئەوسەردەمەدا. وە ھیتلەر ھۆکاری دواکەوتنی لە قوتابخانە ئەگەڕێنێتەوە بۆ ئەوەی کە چەندین جار بەرەنگاری باوکی بۆتەوە کە ئەیویست بیکات بە فەرمانبەر لە گومرگ بەڵام ھیتلەر ئاواتی ئەوە بوە ببێت بە وینەکێش. باوکی لە ساڵی ١٩٠٣ کۆچی دوایی کردوە و سەرەڕای مردنی باوکی بەڵام ھیتلەر ھیچ ئاستی بەرز نەبۆتەوە لە قوتابخانەدا و لە تەمەنی شانزە ساڵیدا وازی لە خوێندن ھێناوە بێ ئەوەی ھیچ بڕوا نامەیەک بەدەست بێنێت. لە کتێبی کیفاحی ھیتلەر باوەڕ بونی بە نەتەوەیی ئەڵمانی ئەگەڕێنرێتەوە بۆ ساڵانی ھەرزەکاری خۆی کە لەو کاتەدا یەکێک لە کتێبەکانی باوکی خوێندبۆوە دەربارەی جەنگی نێوان فەرەنسا و پرۆسیا کە وای لێکرد بوو پرسیار دەربارەی ئەو ھۆکارانە بکات کە بۆچی باوکی و زۆر لە وانی تر کە ئەڵمانین و لە ڕەچەڵەکدا نەمساوین شکست بێنن لە پاراستنی ئەڵمانیا لە کاتی جەنگدا. لە ساڵی ساڵی ١٩٠٥ ەوە لە ھەتیوخانەدا ژیانی بەسەر بردوە لە ڤییەنا کە لەلایەن حکومەتەوە سەرپەرشتی کراوە و دوو جار داوای پێشکەش کردوە بۆ وەرگیران لە ئەکادیمیای ھونەرە جوانەکان لە ساڵانی ١٩٠٧ و ١٩٠٨ بەڵام ڕەت کراوەتەوە بەھۆی ئەوەی بەھرەی وێنەکێشانی تیادا نەبووە و پێیان وتوە کە بەھرەکانی زیاتر لە ئەندازیاری تەلار سازیەوە نزیکە. لە ئابی ساڵی ١٩١٤ کە جەنگی جیھانی یەکەم دەستی پێکرد لە کاتێکدا کە ھەموو جیھان دڵ تەنگ بوون بە ھەڵگیرساندنی جەنگ بەڵام ھیتلەر خۆشحاڵ بوو چونکە بەو ھۆیەوە دەەیتوانی خۆی ناونوس بکات لە سوپای ئەڵمانیا دا.ھیتلەر بوو بە سەرباز و لە ھێزی شانزەی یەدەکی باڤاریا کە بە ھێزی لیست ناسرابوو بە ھۆی سەرکردەی ھێزەکەوە.وە کارەکەی ترسناکترین کار بووە و چەندین جار دوچاری مەترسی کوشتن و لە ناوچون بووەوە بەھۆی ئەوەی کە پۆستەچی سوپا بووە و لەگەڵ کۆتایی ھاتنی جەنگدا پلەی جیفریتری وەرگرتووە کە دەکاتە جێگری عەریف لە سوپای بەڕیتانی. ھیتلەر لە زۆربەی شەڕەکانی بەرەی ڕۆژئاوادا بەشداری کردوە وەک شەڕی پێرسی یەکەم و سوم و ئاراس و پاسکیندایلی. ھیتلەر دوو مەدالیای ئازایەتی وەرگرتووە کە یەکێکیان مەدالیای خاچی ئاسنی لە پلەی دووەم ساڵی ١٩١٤ و مەدالیای خاچی ئاسنی لە پلەی یەکەم کە لە ساڵی ١٩١٨ دا وەری گرتوە ئەمەش زۆر بەکەمی ڕو ئەدات کە ئەفسەرێک لە پلەی جیفریتر وەری بگرێت سەرەڕای ئەوەش پلەی بەرزنەکرایەوە بۆ پلەی ئونتیرۆفیزێر کە یەکسانە بە پلەی عەریف لە سوپای بەڕیتانی. وە ھۆکاری بەرز نەکردنەوی ئەگەڕیتەوە بۆ ئەوەی کە سەرکردەکانی ھێزەکەی باوەڕیان وابوو کە سیفاتی سەرکردەییان تێدا بەدی ناکرێ و ھەندێک مێژوونوسان ھۆکارەکەی دەگێڕنەوە بۆ ئەوەی کە ھاوڵاتیەکی ئەڵمانی نەبووە.ھیتلەر بەشداری جەنگی جیھانی یەکەمی کردوە و پاشان لە ساڵی ١٩٢٣دا سەرکردایەتی ٢٠٠٠ سەربازی لە ئەندامانی ھێزی گەردەلوولی کرد بۆ داگیر کردنی ھەرێمی باڤاریا و گۆڕینی حکومەتی ئەوکاتە بەڵام ھەوڵەکانی سەرکەوتو نەبوو دەسگیرکرا و بە تاوانی ناپاکی بۆ ماوەی پێنج ساڵ حوکم دراو ھەر لە زینداندا کتێبێکی نووسی بە ناوی (خەباتی من) کە تێیدا ھەموو بیروبۆجونوی خۆی بۆ داھاتوی ئەڵمانیا نووسیوە و پاش نۆ مانگ ئازاد دەکرێت و سەر لە نوێ دەست دەکاتەوە بە دروست کردنەوەی پارتەکەی و درێژە بە خەباتی خۆی ئەدات لە پێناو ئەڵمانیادا و تاکولە مانگی ئابی ساڵی ١٩٤٣ بوە بە سەرۆکی وڵات و دەسەڵاتی گرتۆتە دەست زۆری پێنەچوو جەنگی دوەمی جیھانی ھەڵگیرساند کەئەڵمانیا ھاوپەیمان بوو لەگەڵ ئیتالیا و ژاپۆن بەرامبەر ھاوپەیمانێتی سۆڤیەت و بەریتانیا و فەڕەنسا و ئەمریکا کە بوە ھۆی کوژرانی ٥٠-٦٠ ملیۆن کەس و کاول کردنی چەندەھا وڵات جەنگەکەش بە شکستی ئاڵمانیا و ھاوپەیمانەکانی کۆتایی ھاتوو دوای شەڕ و کوشتارێکی زۆر کە ملیۆنەھا کەس کوژرا ھیتلەر کۆتایی ھات و بۆ یەکەم جاریش چەکی ئەتۆمی لە جیھاندا بەکار ھێنرا. وە لە ڕێکەوتی ٣٠/٤/١٩٤٥ پاش دۆڕاندنیان لە جەنگی دووەمی جیھانیدا لە بەرلین لە ژێر بینای حکومەتتدا خۆی و ھاوسەرەکەی کە ناوی ئیڤا براون بوو کە چەند کاتژمێرێک پێش ئەوەی خۆیان بکوژن مارەی بڕی بوو خۆیان کوشت و پاش حەوت ڕۆژ ئەڵمانیا خۆی دا بەدەستەوە، ئیڤا نزیکترین ئافرەت بوو لە ھیتلەرەوە و لە ھەموشیان خۆشتری دەویست و لە ھەموشیان زیاتر لە ئەقڵیەت و ڕەفتاری ھیتلەر تێدەگەیشت و تاکە ئافرەتیش بوو کە ڕازی نەبو بە جێھێشتنی ھیتلەر لە کۆتای دەسەڵاتیدا وپێکەوە خۆیان کوشت.</span><span style="color: #660000;">ھیتلەر و چۆنیەتی ھاتنە ناو دەسەڵات[دەستکاری]</span><span style="color: #660000;">لەدوای کۆتایی ھاتنی جەنگی جیھانی یەکەم ھیتلەر ئەگەڕیتەوە بۆ ئەڵمانیا و بەشداری لە مەراسیمی ناشتنی سەرۆکی باڤاری کیرت ئیسنەردا دەکات کە لەو کاتەدا تیرۆر کرابوو. ھیتلەر لە مانگی حوزەیرانی ساڵی ١٩١٩ دا بوە بە سیخوڕ لە پۆلیسی ئەڵمانیدا کە سەر بەدەزگای زانیاری ھێزی بەرگری نیشتیمانی بوو بۆ ئەوەی بتوانێت کاریگەری بکاتە سەر سەربازەکان و بچێتە ناو پارتە بچوکەکانەوە ئەو پارتانەی کە کاریگەریان ھەیە بۆسەر کۆماری وایمار و بە تایبەتی پارتی کرێکارانی ئەڵمانی. وە کاتێک ھیتلەر بۆ سیخوری چوە ناو پارتی کرێکارانی ئەڵمانیاوە بینی کە ئەوە کۆبونەوەیەکی بێ مانایە لە نێوان نزیکەی ٢٥ پیاودا لە مەیخانەیەک بە ناوی (ستیرنیکردباد)بۆ مەی خواردنەوە کۆبونەتەوە و ھیچ کاریگەریەکی لەسەر ھیتلەر نەبوو، پاشان ئەنتۆن دریکسلەری ناسی کە دروستکەری قفڵ بوو کە دەتوانرێت بە دامەزرێنەری سەرەکی حزبەکە دابنرێت کە لەو کاتەدا لە کۆگای ھێلی شەمەندەنەفەر کاری دەکرد پاشان ھیتلەر زۆر سەرسام و کاریگەر بو بە بیر و باوەڕەکانی دامەزرێنەری پاڕتەکە کە بەرپەرچ و دژایەتی سامی و سەرمایەداری و بیر و باوەڕی شیوعیەتی دەکرد کە ئەم بیرو باوەڕە پشتگیری دەکرد بۆ بونی حکومەتێکی سەرکەوتو، کە ئەم ھزرە لە پرۆگرامی سۆسیالیستی غەیرە یەھودیەوە وەرگیراوە. ئەنتۆن دیرکسلەر کریکارێکی تەمەن ٣٥ ساڵ بوو کە دەربارەی کۆمۆنیست و یەھودیەکان ھەمان ڕای ھیتلەر ھەبوو ئەویش لەو باوەڕەیا بوو کە یەھودیەکان ھۆکاری زۆرێک لەو باوەڕە شۆڕش گێڕانەیەن کە زیانیان گەییاندووە بە ئەڵمانیا ئەو توانا بەھێزەی کە ھیتلەر لە وتارداندا ھەیبووە بۆتە جێی سەرەنجی ئەنتۆن دریکسلەرو کە داوای لە ھیتلەر کردوە بێتە ناو پارتەکەوەو بووە بە ئەندامی ژمارە پەنجاو پێنجەھەمین لە حیزبەکەدا و ھەروەھا بووە بە ئەندامی حەوتەمی لیژنەی جێبەجێکاری پارتەکە، وە دوای تێپەڕ بونی چەند ساڵێک ھیتلەر ئەوەی بڵاو کردەوە کە دامەزرێنەری حەوتەمی حیزبەکە یە. ھیتلەر چاوی دەکەوێت بە دیتریش ئیکارت کە یەکێک بوە لە دامەزرێنەرە یەکەمینەکانی پارتەکەو ھەروەھا ئەندام بوو لە کۆمەڵەی نھێنی کە بە سول سۆسیتی ناسرا بوو.وە. ئیکارت بوە بە مامۆستای ھیتلەر کە فێری چۆنێتی لەبەرکردنی جل و بەرگو قسەکردنی کردووە و ناساندوێتی بە ژمارەیەکی فراوانی خەڵکی، وە بۆ زیادکردنی ھەوادارانی پارتەکە ھەستا بە گۆڕینی ناوی پارتەکە بۆ پارتی کرێکارانی سۆسیالیستی نیشتیمانی ئەڵمانیا. ھیتلەر لە ئازاری ساڵی ١٩٢٠ خزمەتی سەربازی تەواو کردەو بەردەوام پشتگیری ئەندامانی دەستەی باڵای پارتەکەی بەدەس دەھینا بۆ بەژداری کردن لە کارو چالاکیەکانی پارتەکەدا،وە لە سەرەتاکانی ‌ساڵی ١٩٢١ دا ھیتلەر بە شێەوەیەکی باش توانی وتار لەبەرامبەر جەماوەرێکی زۆر بدات.ناوبانگی ھیتلەر بە خراپی بڵاو بۆیەوە بەھۆی بەھێزی کەسایتیەوەی و وتارە تەندو تیژو شەڕەنگێزانیەکانیەوە. پارتەی کرێکارانی ئەڵمانی بارەگایەکی لە ساری میونیخ دامەزراند کە لەو کاتەدا میونیخ شوێنێکی گونجاو بوو بۆ ئەو کەسانەی کە بانگەشەی نەتەوایەتی ئەڵمانیان ئەکرد کە لە نێوانیاندا چەندین ئەفسەری باڵای تێدا بوو کە دژی شیوعیەت بون و پستگیری کۆماری فایمەریان دەکرد کە کۆماریک بوو لەساڵانی ١٩١٩ بۆ ١٩٣٣ دامەزرا لە ئەنجامی دۆراندنی ئەڵمانیا لە جەنگی یەکەمی جیھانیدا،، وە بە تێپەر بوونی کات ھیتلەر توانی سەرەنجی ھەموو کەسایەتی ھو ئەفسەرە بەناوبانگەکان بۆخۆی ڕابکێشیت بۆ بەدیھێنانی ئامانجەکانی. پارتەکەی ھیتلەر پۆستی دەستەی جێبەجێ کاری پارتەکەیان بە خشی بە ھیتلەر بەھۆی بەھێزی و توند ڕەوی کەسایتی ھیتلەرەوە،دوا بەدوای ئەوە چەند کەسانێک لە پارتەکەدا ھەستان بە دروستکردنی ھاوپەیمانیەک لە نێوان خۆیاندا لە شاری ئۆکسبۆرگ دژی ھیتلەر،ئەمەش ھیتلەری ناچار کرد بە گەڕانەوە بۆ میونیخ بۆ ڕوبەڕو بونەوەی ئەو ھێرشە توندانەی کە لە کۆتایدا بوە ھۆی دەس لەکار کێشانەوەی بە فەڕمی لە پارتەکە لە ١١ ی تەموزی ساڵی ١٩٢٠ داو ھەرچەندە ئەوان باش ئەیانزانی کە واز ھێنانی ھیتلەر مانای کۆتایی ھاتنی پاارتەکەیە بەھۆی ئەو کەسایەتیە بەھێزەی کە ھەی بوو لە پارتەکەدابەڵام دژایەتیان کرد. ھەرچۆنێک بێت ھیتلەر بڕیاریدا بگھڕێتەوە پارتەکە بەڵام بە مەرجی ئەوەی بچێتە جێگەی دریکسلەری سەرۆکی پارتەکە بە ھۆی کە ھیتلەر کەسێک بو جەماوەرێکی زۆری ھەبوو. پاش ئەوەی کە ھیتلەر ھاتەوە ناو پارتەکەی وردە وردە پارتەکە بەرەو پیشەوە چو تاکو لە ھەڵبژاردنە پەرلەمانیەکانا بەژداری دەکردو لە ھەڵبژاردنی مانگی ٩ی ساڵی ١٩٣٠ دا کە پارتە کۆماریەکان سەرکەوتنیان تێدا بەدەس ھێنا و پارتی نازی توانی لە پڕ بوژانەوەیەکی گەورە بە خۆیەوە ببینێت پاش سەرکەوتنی بە ڕێژەی %١٨.٣ لە ھەڵبژاردنە پەرلەمانیەکەدا و بەمەش پێگەی پارتەکە لە نۆھەمین بچوکترین پارتی پەرلەمانەوە بۆ دووەم گەورەترین پارتی پەرلەمان سەرکەوت، وە پاشان ھیتلەر ویستی خۆی کاندید بکات بۆ سەرۆکایەتی ولات، ھەرچەندە ھیتلەر لە ساڵی ١٩١٣ وە نەمسای جێ ھێشتبوو بەڵام نەیتوانیبوو ناسنامەی ئەڵمانی وەربگرێت بۆیە ئەم ھۆکارە بوە ڕێگر لەبەردەم خۆ ھەڵبژاردنی ھیتلەر بۆ ھەڵبژاردنە سەرۆکایەتیەکان. وە لەو کاتەدا حکومەتی ویلایەتی برونسویک کە ژمارەیەکی زۆر لە نازیەکان ئەندام بون تێیدا ھەستان بە دانانی ھیتلەر لە پۆستێکی کارگێڕی بچوک بۆ ئەوەی کە بتوانێت وەک و ھاوڵاتیەک ناسنامەی ئەڵمانی وەربگرێت، وەلەو کاتەدا حکومەتی ئەڵمانیا بڕیاری پێدانی ناسنامەی بە ھاوڵاتیان دەرکرد و دواجار ھیتلەر توانی ناسنامەی ئەڵمانی وەربگرێت و ھیچ بەربەستێک نەما لەبەردەمیدا کە ڕێگر بێت بۆ کاندید کردنی بۆ سەرۆکی وڵات. لە کۆتایدا ھاوڵاتیە ئەڵمانیە تازەکە ھەستا بە کاندید کردنی زۆی بۆ سەرۆکایەتی ولات لە ھەڵبژاردنەکاندا لە دژی ھیندنبێرگ کە لایەنگریەکی زۆری لە نەتەوایتیەکان و کۆماریەکان و کاسۆلیکەکان و جموریەکانی بەدەس ھێنابوو ھەروەھا پشتیوانی پارتە کۆمەڵایەتی و دیموکراتیەکانیشی بەدەسھێنا بوو. ھەروەھا لەو ھەڵبژاردنەدا کاندیدی پارتی شیوعی و کاندیدی پارتی چەپی تیابوو کە سەربە کۆمەڵەی توندڕەوەکان بوو. لە کاتی بانگەشەی ھەڵبژاردنەکاندا ناوی ھیتلەر بەسەر ئەڵمانیادا بڕا،ئەم نازناوەش نیشانەیەک بوو بۆ تەماحی ھیتلەر بۆ دیکتاتۆری لە لایەک و نیشانەیەکیش بوو بۆ ئەو بانگەشە سەرکەوتوەی ھیتلەر کە بە ئاسمانی ئەڵمانیادا بڵاو بۆیەوە،ھیتلەر ھەستا بە وتار دان و کۆکردنەوەی لایەنگران بۆخۆی و کە لە ڕۆژێکدا لە دوو ناوچە وتاری دەدا ئەمەش سیاسەتیک بوو کە بۆ یەکەم جار بوو کەسێک بەکاری بێنێت و زۆر سەرکەوتو بوو. پاش ڕاگەیاندنی ئەنجامەکان ھیتلەر پلەی دوەمی بەدەس ھێنا بە ڕێژەی %٣٥ ی دەنگەکانی بەدەس ھێنا لە ھەڵبژاردنی دووەم لە مانگی نیسان ، سەرەڕای جیا کردنەوەی ئەنجامەکان و بردنەوەی ھیندنبێرگ بەڵام ھیتلەر وەک و ڕکەبەرێکی سەرەکی دەرکەوت و نەدەکرا ئیتربەھیچ جۆرێک غافڵ بکرێت لە گۆرەپانی سیاسی لە ئەڵمانیادا. پاش ماوەیەک ھیتلەر بە ڕاوێژکار دیاری دەکرھیت و دواتر دەبیت بە سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، وە لە مانگی ٨ی ساڵی ١٩٣٤ دا سەرۆکی وڵات پاول ڤۆن ھیندینبۆرگ کۆچی دوای کردو لە بری ھەڵبژاردنی سەرۆکێکی نوێ ئەنجومەنی وەزیران کە لەلایەن ھیتلەرەوە سەرۆکایەتی دەکرا بڕیاریدا بە دانانی ھیتلەر بە سەرۆکی نوێی وڵات چونکە وادانرا کە ھیتلەر سەرکردەو ڕاوێژکاریش بوە و سەرۆکی وڵاتیشە،وە ھەروەھا ھیتلەر ھەستا بە گۆڕینی دەستورو بەو شێوەیە ھیتلەر بوە سەرۆکی دادگای باڵاو سەرۆکی وڵاتیش تاکو ئەو کاتەی کە ھەڵبژاردنیکی نوێ ئەنجام دەدرێت.بەڵام ھیتلەر سەرجەم یاساکانی گۆڕی بە ھەر بیانویەک بیت و بەو وەزیری جەنگی دەرکرد و خۆی کردە سەرۆکی ھێزە چەکدارەکان و وەزیری جەنگ و سەرجەم دەسەڵاتەکانی گرتە دەستی خۆی و بێ ئەوەی ھیچ کەسێک ناڕەزای دەرببڕێت و سەرەتای دیکتاتۆریەتی ھیتلەر دەستی پیکرد.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ئاڕمی پارتی سۆشیالیستی کرێکارانی ئەڵمانیا ناسراو بە نازی</span><span style="color: #660000;">پارتی نازی و بیروباوەڕەکانی[دەستکاری]</span><span style="color: #660000;">نازی بزوتنەوەیەکی سیاسی بوو کە لە ئەڵمانیادا دەرکەوت لە دوای جەنگی یەکەمی جیھانیدا و لە ساڵانی بیستەکانی سەدەی بیستەمدا بەسەرۆکایەتی ھیتلەری نازی پاشان گۆڕا بۆ سیستەمێکی سیاسی و ھەروەھا زاراوەی نازی بۆھەموو ئەو سیستەم و حکومەت و بیرو باوەڕانە دادەنرێت کە لە و پارتە بچێت کە لەو سەردەمەدا لە ئەڵمانیادا دامەزرا.نازی بزوتنەوەیەکی فاشی بوو کە ھەموو دەستی بەسەر ھەموو ئازادیەکی تاکدا گرتبوو بەڵام ڕێگەی بە خاوەندارێتی تایبەتی دابوو، وە بانگەشەی نازی نەتەوایەتی دوژمنکارانەو حوکمی عسکەرتارانەیان دەکرد و سەربەرزیان گەڕاندەوە بۆ ئەڵمانیاو سەرجەم گەلەکانی تری باکوری ئەوروپا کە بە ڕەچەڵەک دەچونەوە سەر ئاریەکان، وە پۆلێنێکیان بۆ نەتەوەکان کرد کە یەھودیەکان وسلاڤیەکان و نەتەوەکانی تر لە خوارەوەی پۆلێنەکەدا بوون. نازی دژایەتی دیموکراتی و شیوعیەت و سۆشیالیستی دەکرد لەگەڵ سەرجەم سیستەمە سیاسیە جیاوازەکانی ترکە بانگەشەی یەکسانیان دەکرد. نازی بە ھەموو ئەو کێشە ئابوری و سیاسیانەدا تێپەڕی کە لە دوای جەنگی جیھانی یەکەمەوە لە ساڵی (١٩١٤-١٩١٨) توشی ئەڵمانیا ھاتبوو ھەروەھا حکومەتی دیموکراتی جێگەی پاشایەتی گرتەوە کە بۆ ماوەیەکی زۆر حوکمی ئەڵمانیای کردبوو، بەڵام وڵات توشی ھەڵ ئاوسانێکی گەورە بوو وە بێکاریەکی گەورە لە دوای جەنگەوە توشی ئەڵمانیا بو بوو وە زۆربەی ئەڵمانیەکان لایەنگری خۆیان گۆڕی بۆ ئەو گروپە سیاسیانەی کە بانگەشەی گۆڕانکاری توند ڕەوانەی دەکرد. وە ئەم پارتە لەسەرەتادا ناوی پارتی کرێکارانی ئەڵمانیا بوو بە ھاتنە ناوەوەی ھیتلەر لە ساڵی ١٩١٩ و گەیشتنی بە خێرایی بە پۆستی سەرۆکایەتی پارتەکە ناوی پارتەکەی گۆڕی بۆپارتی کرێکارانی سۆشیالیستی نەتەوەیی ئەڵمانیا لەساڵی ١٩٢٠دا. ھیتلەر لەسەرەتادا ئامانجی سەرەکی ئامانجێکی نیشتیمانی بوو بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بەڵێنی بەرپاکردنی شۆڕشێکی کۆمەڵایەتی دا بوو بۆ بەدەسھێنانی لایەنگری ھاوڵاتیان بۆخۆی ، وە پارتی نازی گەشەکردنێکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی لە ئەنجامی ئەو گرفتانەی کە لەدوای کۆتای ھاتنی جەنگی جیھانیەوە توشی ئەڵمانیا ھاتبوو، ھیتلەرپشتگیری ھیزی سەربازی دەکرد بۆ رێکخستنی سیستەمی سیاسی و ھەوروەھا داگیرکاری لە ڕێگەی سەربازیەوە و ھەستا بە چاکسازی کۆمەڵایەتی کە بەم ھۆیەوە سەرسنجی جوتیارەکان و چینەکانی ناوەندی بۆخۆی ڕاکێشا و ھەروەھا پشتگیری سەرمایەدارەکانی کرد بۆ دژایەتی شیوعیەت. ئەمانەش ھەمو ھۆکار بوون بۆ فراوان بون بونی نازی لە ئەڵمانیاداو کە لە ساڵی ١٩٢٣ دا پارتی نازی نزیکەی ١٧٠٠٠ ئەندامی ھەبوو. گەیشتن بەدەسەڵات لە لایەن نازیەکانەوە پشتگیریەکی جەماوەری بەھێزی بەدەس نەھێنا ھەتا ئەو کاتەی کە جیھان توشی قەیرانێکی گوەرە ھات کە لەساڵی ١٩٢٩ وە دەستی پێکرد، لەمەو دوا ئەڵمانیەکان بە لێشاو دەچونە ناو پارتی نازیەوە و پارتەکەش لە لای خۆیەوە بەڵێنی چاکردنی باری ئابوری و بەھێزی دەسەڵات و گەڕانەوەی سەربەرزی نیشتیمانی بە ئەڵمانیەکان دا. وەلە ھەڵبژاردنەکەی ساڵی ١٩٣٢ دا پارتی نازی وەک و پارتێکی بەھێز دەرکەوت لە ئەڵمانیاد و لە ٣٠ یەنایەری ساڵی ١٩٣٣ دا ھیتلەر بوە ڕاوێژکار(سەرۆک وەزیران) و بە خێرای ڕوی کردە دیکتاتۆری و ئازادی تاک و ئازادی سیاسی قەدەغە کرد و سەرجەم پارتە سیاسیەکانی داخست جگە لە پارتی نازی نەبێت، ھەروەھا دەستی گرت بەسەر ڕۆژنامەو ڕاگەیاندەکان و خوێندندا، وە ھەستان بە دروستکردنی سیستەمێکی ئاسایشی بەھێز و دروستکردنی چەندین بەندیخانەی گەورە بۆ ئەو کەسانەی کە دژایەتی پارتی نازیان دەکرد لەو سەردەمەدا. پاش فراوان بونی جەنگەکان ھیتلەرو دەستو ۆێوەندەکەی خەونیان بە دروستکردنی ئیمپراتۆریەتی نازیەوە دەبینی کەدەس بەسەر ھەمو جیھاندا بگرێت و لەساڵی ١٩٣٨ دا دەستی کرد بە جێ بەجێ کردنی پلانەکەی و ھێزەکانی ئەڵمانیا لە ساڵی ١٩٣٨ دا نەمسا یان داگیر کرد و وە لە ساڵی دواتر چیک و سلۆڤاکیا ی پێشویان داگیر کرد، وە ھەروەھا لەساڵی ١٩٣٩ دا ھێرشیان کردە سەر پۆلەندا و دواتر جەنگی جیھانی دووەم دەستی پێکرد و کە ئەڵمانیاو ھاوپەیماننەکانی شکستیان ھێنا لە ساڵی ١٩٤٥ و حوکمی نازی لەناوبرا.</span></h3> </div>

زياني هيتله ر

ئادۆڵف ھیتلەر (١٨٨٩-١٩٤٥پ.ز) پێشەوای پارتی نەتەوەیی سۆسیالیستی ئەڵمانیا ناسراو بە (ئاڵمانیای نازی) و ڕابەری ئەڵمانیا لە سەردەمی دەسەڵاتد...

Read more »

بسم الله‌ الرحمن الرحیم الصراط پردێك له‌به‌رده‌م هه‌مووان

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> </div> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcj-6-0-6AImvUlh0Earj2fuoljYnG_LnuJqyie7EW0xNC4Lvs-7E7UTkrGySZJu5Mze_vQiM9-eB0SWcjROFfNaEfNKu-uOX30QqudhCiay4u8MyQXk1_FnWybDYQ6L3afQvqwJyX5Vc3/s1600/Capture.PNG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcj-6-0-6AImvUlh0Earj2fuoljYnG_LnuJqyie7EW0xNC4Lvs-7E7UTkrGySZJu5Mze_vQiM9-eB0SWcjROFfNaEfNKu-uOX30QqudhCiay4u8MyQXk1_FnWybDYQ6L3afQvqwJyX5Vc3/s320/Capture.PNG" width="320" /></a></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;"><br /></span></h3> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">بسم الله‌ الرحمن الرحیم</span></h3> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">الصراط  پردێك له‌به‌رده‌م هه‌مووان</span><span style="color: #660000;">( وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا )  مريم [71]</span><span style="color: #660000;">الحمد لله وحده ، والصّلاة والسّلام على من لا نبيّ بعده:</span><span style="color: #660000;">تكايه‌ : بابه‌ته‌كه‌ ته‌واو بخوێنه‌وه‌ و پشت گوێى مه‌خه‌!؟ چونكه‌ ئه‌مه‌ ڕێگايه‌كه‌ و له‌به‌رده‌مته‌ و هه‌ردێته‌ ڕێت كه‌واته‌ فه‌رامۆشى مه‌كه‌…..</span><span style="color: #660000;">پێشه‌كی</span><span style="color: #660000;">مردن خاڵى كۆتايى ژيانه‌، به‌ڵام كۆتايى هه‌موو شتێك نيه‌، به‌ڵكو ته‌نها كۆتايى ژيانى دوونيايه‌، ئه‌وه‌ى كه‌ هيچ گومانێك هه‌ڵناگرێ ئه‌وه‌يه‌ كه‌ مردن دوا وێستگه‌ى هه‌مووانه‌ له‌ دونيادا و هه‌موومان تێيدا هاوبه‌شين وه‌كو خواى گه‌وره‌ فه‌رموويه‌تى: ( كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ) العنكبوت: ٥٧. ،نه‌ك هه‌ر مرۆڤه‌كان به‌ڵكو هه‌موو شتێك له‌ناو ده‌چێت و ده‌مرێ و نامێنێت ته‌نها خواى په‌روه‌ردگار ده‌مێنێت، وه‌ك فه‌رموويه‌تىsad كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ ) القصص: ٨٨. ،واته‌sad(هه‌موو شتێك له‌ناو ده‌چێت جگه‌ له‌ خودا)). دواى مردن ژيانێكى تازه‌ ده‌ست پێده‌كات ژيانى به‌رزه‌خ له‌ ناو گۆڕ به‌ڵام ئه‌مه‌شيان كاتيه‌ به‌هاتنى ڕۆژى دوايی و زيندوو بونه‌وه‌مان له‌ناو گۆڕ ئه‌و ژيانه‌ش كۆتايى پێدێت، دواى ئه‌وه‌ى جارێكى تر زيندوو ده‌كرێينه‌وه‌، لێپرسينه‌وه‌  و حيساب ده‌ست پێده‌كات (فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ ) الحجر: ٩٢.، واته‌sad( سوێند به‌په‌روه‌ردگارت پرسيار له‌ هه‌موويان ده‌كه‌ين له‌وه‌ى كه‌له‌ دونيا ده‌يانكرد)).خۆش به‌خت و سه‌ركه‌وتوو ئه‌و كه‌سه‌يه‌ كه‌ خواناس و خوا په‌رست بووه‌ له‌ دونيا وه‌ له‌ خواترس بووه‌، و به‌نده‌ى ڕاستى خواى په‌روه‌ردگار بووه‌  ( قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ) المؤمنون: ١،واته‌sad(به‌ڕاستى باوه‌ڕداران ڕزگار ده‌بن و سه‌رده‌كه‌ون))، ( قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا ) الشمس: ٩ ،واته‌sad(به‌ڕاستى ڕزگارى بوو ئه‌و كه‌سه‌ى نه‌فسى خۆى پاك كرده‌وه‌))، وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ به‌دبه‌خت و دۆڕاو ئه‌و كه‌سه‌يه‌ كه‌ بێ باوه‌ڕ بووه‌ به‌خواو به‌ ڕۆژى دوايی، وه‌ خۆى ئاماده‌ نه‌كردووه‌ بۆ زيندوو بونه‌وه‌ى دواى مردن به‌ڵكو ته‌نها سه‌رقاڵى ژيانى كاتى دونيا بووه‌ و سه‌رپێچى فه‌رمانه‌كانى خواى په‌روه‌ردگارى ( فَأَمَّا مَنْ طَغَى وَآَثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا  فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى )  النازعات: ٣٧ – ٣٩. . خوا و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ى (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) هه‌موو ئه‌و ڕووداوو ديمه‌نانه‌يان بۆ باسكردوين كه‌ له‌ ڕۆژى دوايی و كاتى لێپرسينه‌وه‌ دا ڕووده‌ده‌ن دواى ئه‌وه‌ى هه‌موو مردوويه‌ك گيانى به‌به‌ردا ده‌كرێته‌وه‌ هه‌موو خه‌ڵكى له‌ گۆڕه‌پانێكى گه‌وره‌ و فراواندا كۆده‌كرێنه‌وه‌ به‌ڕووتی و پێخاوسی، پاشان خۆر نزيك ده‌كرێته‌وه‌ خه‌ڵكى ده‌كه‌ونه‌ نێو عه‌ره‌قى خۆيان به‌پێى كرده‌وه‌كانيان، پاشان كێشانى كرده‌وه‌كان ده‌ست پێده‌كات، دواى ئه‌وه‌ هه‌ر يه‌ك نامه‌ى كرده‌وه‌كانى وه‌رده‌گرێته‌وه‌ دواى لێپرسينه‌وه‌ حه‌وزو دواتريش پردى(صراط)ديَت.له‌و ڕۆژه‌دا هه‌موو كه‌سێك به‌وه‌ پاداشت ده‌درێته‌وه‌ كه‌ كردويه‌تی، سته‌م له‌ هيچ كه‌سێك ناكرێت، پاداشتى چاكه‌كاران و ته‌نها خواپه‌رستان به‌هه‌شت و ڕه‌زامه‌ندى خودايه‌ و، پاداشتى خراپه‌كاران و بێ باوه‌ڕان دۆزه‌خ و به‌دبه‌ختيه‌، خواى گه‌وره‌ فه‌رمويه‌تى: ( الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ ) غافر: ١٧، واته‌: له‌و ڕۆژه‌دا (ڕۆژى دوايى) هه‌موو كه‌س به‌وه‌ى پاداشت ده‌كرێته‌وه‌ كه‌ به‌ده‌ستى هێناوه‌ و كردويه‌تی، ئه‌مڕۆ سته‌م كردن نيه‌ لێپرسينه‌وه‌ى خوا به‌ په‌له‌ و خێرايه‌، له‌و ڕۆژه‌دا بێ باوه‌ڕان په‌شيمان ده‌بنه‌وه‌ و خۆزگه‌ ده‌خوازن كه‌ بڕوادار بونايه‌ وه‌ داوا ده‌كه‌ن كه‌ بگه‌ڕێندرێنه‌وه‌ بۆ دونيا بۆ ئه‌وه‌ى باوه‌ڕ بێنن و خوابپه‌رستن، به‌ڵام تازه‌ چى هه‌رگيز جارێكى تر دونيا بۆ ئه‌وان  ناگه‌رێندرێته‌وه‌، خواى گه‌وره‌ حاڵى ئه‌وان باس ده‌كات و ده‌فه‌رمووێت: ( وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآَيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ) الأنعام: ٢٧. ، واته‌: ((ئه‌گه‌ر بيانبينى چۆن له‌سه‌ر قه‌راغ و لێوارى دۆزه‌خ وه‌ستێنراون، كه‌ ده‌ڵێن خۆزگه‌ ده‌گه‌رێنراينه‌وه‌ دونيا و به‌ڵگه‌كانى په‌روه‌ردگارمان به‌ درۆ نه‌ده‌زانى وه‌ له‌ بڕواداران ده‌بوين))، ئه‌وانه‌ بێ باوه‌ڕبوون به‌هاتنى ڕۆژى دوايی و لێپرسينه‌وه‌، زيان لێكه‌وتوو و دۆڕاو ده‌بن وه‌كو خواى په‌روه‌ردگار حاڵى ئه‌وانمان بۆ باس ده‌كات و ده‌فه‌موێت: ( قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا يَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ ) الأنعام: ٣١. ، واته‌sad(به‌ڕاستى ئه‌وانه‌ى بێ باوڕ بوون به‌ زيندوو بونه‌وه‌و ديدارى په‌روه‌ردگاريان زيانمه‌ند بوون و  زه‌ره‌ريانكرد، هه‌تا كاتێ له‌ناكاو ڕۆژى دوايى يان به‌سه‌ر دادێ, ده‌ڵێن ئاخ و په‌شيمانى سه‌خت بۆ خۆمان چه‌ند كه‌مته‌رخه‌ميمان كرد له‌ دونيادا و له‌ ده‌ستمان چوو له‌كاتێكدا تاوانه‌كانيان هه‌ڵگرتووه‌ به‌ كۆڵيانه‌وه‌، ئاى چه‌ند به‌دو خراپه‌ ئه‌و بارگرانيه‌ى كه‌ به‌ كۆڵيانه‌وه‌يه‌)).</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ده‌ى موسڵمان كه‌ ئێمه‌ بڕوامان به‌و په‌يامه‌ پيرۆزه‌ى په‌روه‌ردگارمان هه‌يه‌ و هيچ گومانێكمان نيه‌ ئه‌وه‌ ڕۆژێكه‌ و دێته‌ دی، بۆيه‌ پێويسته‌ خۆمانى بۆ ئاماده‌ بكه‌ين و له‌ ژيانى دونيادا كه‌مته‌رخه‌م نه‌بين بۆ ژيانى دوا ڕۆژمان، وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى له‌و كه‌سانه‌بين كه‌ سه‌ر كه‌توو براوه‌ن وه‌ ڕوو سپين له‌به‌رامبه‌ر په‌روه‌ردگاريان: ( يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكَفَرْتُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ )  آل عمران: ١٠٦.،واته‌sad(ڕۆژێك دێت چه‌ند ڕوويه‌ك سپى ده‌بن  وه‌ چه‌ند ڕوويه‌ك  ڕه‌ش ده‌بن، جا ئه‌وانه‌ى كه‌ ڕوويان ڕه‌ش بووه‌ پێيان ده‌وترێ بۆچى بێ باوه‌ڕ بوون له‌پاش باوه‌ڕ هێنانتان، كه‌واته‌ سزا بچێژن به‌هۆى بێ باوه‌ڕيتانه‌وه‌)),وه‌ بۆ ئاگادار بوونمان له‌ ڕۆژيى دوايی و ڕووداوه‌كانى پێويسته‌ له‌ ڕێگاى قورئانى پيرۆزو فه‌رمايشته‌كانى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) شاره‌زايى په‌يدا بكه‌ين و به‌رچاومان ڕۆشن بێت، پاشان هه‌وڵده‌ين به‌باشترين شێوه‌ خۆمان بۆ ئه‌و ڕۆژه‌ ئاماده‌ بكه‌ين, له‌ دونيادا ڕه‌زامه‌ندى خواى گه‌وره‌ به‌ده‌ست بێنين تاوه‌كو له‌و ڕۆژه‌ سه‌خته‌دا بێ چاره‌ نه‌بين.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ديمه‌نێك له‌ ديمه‌نه‌كانى ڕۆژى دوايی</span><span style="color: #660000;">خواى په‌روه‌ردگار وه‌ڵامى پرسيارى ئه‌وكه‌سه‌ ده‌داته‌وه‌ كه‌ ده‌پرسێ و ده‌ڵێ: ئايا ئه‌گه‌ر مردم جارێكى تر زيندو ده‌كرێمه‌وه‌؟وه‌ڵامى پرسياره‌كه‌ به‌و شێوه‌يه‌ يه‌ ( أَوَلَا يَذْكُرُ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ يَكُ شَيْئًا ) مريم 67.. واته‌sad( ئايا ئه‌وه‌ مرۆڤ بيرناكاته‌وه‌ كه‌ ئێمه‌ دروستمان كردوه‌ پێش ئه‌وه‌ هيچ شتێك له‌ ئارادا نه‌بوو)) واته‌ ئه‌و مرۆڤه‌ له‌ بوونا نه‌بوو، كه‌واته‌ هه‌روه‌ك چۆن مرۆڤه‌كان پێش بوونيان نه‌بوون و خواى گه‌وره‌ به‌ ديهێنان و دروستى كردن، دواى مردن و نه‌مانيان جارێكيتر  دروستيان ده‌كاته‌وه‌، ئه‌وه‌ بۆ خواى گه‌وره‌ كارێكى گران نيه‌.</span><span style="color: #660000;">براو خوشكى بڕوادار!! به‌ورد بونه‌وه‌مان له‌م چه‌ند ئايه‌ته‌ ديمه‌نێك له‌ ديمه‌نه‌كانى ڕۆژى دواييمان دێته‌ به‌ر چاو. ( فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّيَاطِينَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيًّا  ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ كُلِّ شِيعَةٍ أَيُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمَنِ عِتِيًّا  ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِينَ هُمْ أَوْلَى بِهَا صِلِيًّا )  مريم: ٦٨ – ٧٠.،واته‌sad(سوێند به‌ په‌روه‌ردگارت له‌ ڕۆژى دواييدا هه‌موو بێ بڕواكان كۆده‌كه‌ينه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و شه‌يتانانه‌ى كه‌ ئه‌وانيان گومڕا كرد، پاشان هه‌موويان به‌ده‌ورى دۆزه‌خدا ئاماده‌ ده‌كه‌ين به‌ شێوه‌يه‌ك كه‌ به‌سه‌ر ئه‌ژنۆدا كه‌وتبن، پاشان له‌ هه‌ر پێڕو ده‌سته‌يه‌ك ئه‌وانه‌ ده‌ردێنين و ده‌يان خه‌ينه‌ دۆزه‌خه‌وه‌ كه‌ له‌ هه‌موويان زياتر ياخى بوون و تاوانبارترن به‌رامبه‌ر به‌ خواى ميهره‌بان، ئينجا بێگومان ئێمه‌ زاناترين به‌وانه‌ى كه‌ شايسته‌ن بخرێنه‌ دۆزه‌خ و بسوتێن)).  دواى ئه‌وه‌ى خواى په‌روه‌ردگار باسى ئه‌و ديمه‌نه‌ى دۆزه‌خ و دۆزه‌خيه‌كانمان بۆ ده‌كات، ده‌فه‌رمووێ : ( وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِيًّا ) مريم:71. ،واته‌sad(كه‌س نيه‌ له‌ ئێوه‌ كه‌ به‌سه‌ر دۆزه‌خدا تێپنه‌په‌ڕێت و نه‌ڕوات)) زاناى پايه‌ به‌رز ( عبدالرحمن بن ناصر السعدي ) له‌ ته‌فسيرى ئه‌م ئايه‌ته‌دا ده‌فه‌رمووێ (( ئه‌و په‌يامه‌ هه‌موو كه‌سێك ده‌گرێته‌وه‌، چاكه‌كارو خراپه‌كار، بڕوادارو بێ بڕوا، به‌ڵام سه‌باره‌ت به‌ ڕۆيشتن و تێپه‌ڕبوون به‌ دۆزه‌خدا زۆرێ له‌ زانايان فه‌رموويانه‌ مه‌به‌ست پێى ڕۆيشتنه‌ به‌سه‌ر پردى (صراط) كه‌ له‌سه‌ر پشتى دۆزه‌خه‌)).</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ئايه‌ ئه‌زانى (صراط) چيه‌؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">پردێكه‌ له‌سه‌ر پشتى دۆزه‌خ دانراوه‌، شوێنێكى خليسكێنه‌، له‌م لاولاى چه‌ندين قولاپ و چنگى ڕفێنه‌ر هه‌يه‌، پێغه‌مبه‌رى خوا(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ فه‌رمووده‌يه‌كدا كه‌ باسى ڕووداوه‌كانى ڕۆژى دواييمان بۆ ده‌كات ده‌فه‌رمووێتsad( ثُمَّ يُؤْتَى بِالْجَسْرِ فَيُجْعَلُ بَيْنَ ظَهْرَيْ جَهَنَّمَ قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَا الْجَسْرُ قَالَ مَدْحَضَةٌ مَزِلَّةٌ عَلَيْهِ خَطَاطِيفُ وَكَلَالِيبُ)) صحيح البخاري:7001.، واته‌: ((پاشان پردێك ده‌هێنرێت له‌سه‌ر پشتى دۆزه‌خ داده‌نرێت)) هاوه‌ڵان فه‌رموويان چ پردێكه‌؟ فه‌رمووىsad(لوس و خليسكێنه‌ چه‌ندين قولاپ و چنگى ڕفێنه‌رى پێوه‌يه‌)). هيچ كه‌سێك پێيه‌كانى جێگير نابێت وه‌ ناتوانێ ڕێ بكات و بڕوا ته‌نها ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌توانن كه‌ خواى گه‌وره‌ له‌ دونيادا جێگيريان ده‌كات له‌سه‌ر دينه‌كه‌ى وه‌له‌دوا ڕۆژيشدا به‌به‌زه‌يى خۆى ڕزگاريان ده‌كات.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">چۆنيه‌تى پردى (صراط)</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">زانايان بيرو بۆچونيان جياوازه‌ سه‌باره‌ت به‌ چۆنيه‌تى (صراط):- هه‌ندێك له‌ زانايان فه‌رموويانه‌sadصراط) ڕێگايه‌كى فراوانه‌ موسڵمانان به‌ پێى كرده‌وه‌كانيان به‌سه‌ر ئه‌و پرده‌دا تێده‌په‌ڕن و ده‌ڕۆن، چونكه‌ ووشه‌ى (صراط)   مانا زمانه‌وانيه‌كه‌ى ئه‌وه‌ ده‌گه‌يه‌نێ كه‌ ڕێگايه‌كى فراوان بێت، وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ش كه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ فه‌رمووده‌يه‌كدا ئه‌وه‌ى پێگه‌ياندووين كه‌ (صراط) خليسكێنه‌ رواه البخاري 7439 و مسلم (183). ، ( وه‌ خليسكان ته‌نها له‌ ڕێگاى فراواندا ڕووده‌دات ) چونكه‌ ڕێگاى ته‌سك خليسكانى تێدا ڕوونادات. وه‌ هه‌ندێك له‌زانايانى تريش فه‌رموويانه‌:- (صراط) ڕێگايه‌كى زۆرباريكه‌، له‌ فه‌رمووده‌يه‌كدا هاتووه‌ كه‌ پردى صراط له‌ موو باريكتره‌ و له‌ شمشێر تيژتره‌ أبو سعيد فه‌رمويه‌تىsad(بَلَغَنِى أَنَّ الْجِسْرَ أَدَقُّ مِنَ الشَّعْرَةِ وَأَحَدُّ مِنَ السَّيْفِ)) رواه المسلم:473. ، واته‌: له‌ پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ ئه‌وه‌م پێ گه‌يشتوه‌ كه‌ پردى (صراط) له‌ موو باريكتره‌ و له‌ شمشێر تيژ تره‌. لێره‌دا پرسيارێك درووست ده‌بێت (( ئايا له‌ ڕێگايه‌كى ئا ئاوادا چۆن په‌ڕينه‌وه‌ ده‌كرێت، وه‌ چۆن خه‌ڵكى ده‌توانن بپه‌ڕنه‌وه‌؟ وه‌ڵام/ كاروبارى دوا ڕۆژ وه‌كو دونيا نيه‌ و ناكرێ به‌يه‌كترى پێوانه‌ بكرێن، خواى په‌روه‌ردگار به‌ توانايه‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێكدا، وه‌ نازانين چۆن ده‌په‌ڕنه‌وه‌؟! ئايا هه‌موويان كۆده‌بنه‌وه‌و له‌و ڕێگايه‌دا يان يه‌ك له‌دواى يه‌ك ده‌په‌ڕنه‌وه‌؟؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">خه‌ڵكى به‌ چ شێوه‌يه‌ك و چۆن به‌سه‌ر پردى (صراط) دا ده‌ڕۆن؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">شيخ الإسلام (ابن تيمية) ڕه‌حمه‌تى خواى لێبێت سه‌باره‌ت به‌وه‌ فه‌رموويه‌تىsad( خه‌ڵكى به‌ئه‌ندازه‌ى كرده‌وه‌كانيان به‌سه‌رى دا ده‌ڕۆن، هه‌يانه‌ له‌ماوه‌ى چاو تروكانێكدا ده‌په‌ڕێته‌وه‌، وه‌ هه‌ندێكيان وه‌كو هه‌وره‌ بروسكه‌، وه‌ هه‌ندێكيان وه‌كو با، وه‌هه‌ندێكى تر وه‌كو ئه‌سپ سوارێكى باش و خێرا، وه‌ هه‌يانه‌ وه‌كو وشتر سوارێك، وه‌ هه‌يانه‌ به‌ خێرايى ده‌ڕوات، وه‌ هه‌ندێكى تريان وه‌كو ڕۆيشتنى ئاسايى ڕێ ده‌كات و ده‌ڕوات وه‌ هه‌ندێكيان به‌ دانيشتنه‌وه‌ ده‌ڕۆن، وه‌ هه‌ندێ له‌وان ده‌رفێنرێن، قولابه‌كان ده‌ى ڕفێنن بۆ دۆزه‌خ، چونكه‌ له‌م لاولاى پردى (صراط) چه‌ندين قولاپ هه‌يه‌ كه‌ خه‌ڵكى ده‌ڕفێنن بۆ ناو دۆزه‌خ ئه‌مه‌ش به‌ پێى كرده‌وه‌كانياننه‌)) العقيدة الواسطية، لشيخ الإسلام ابن تيمية. هه‌روه‌كو له‌ فه‌رمووده‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) دا هاتووه‌((الْمُؤْمِنُ عَلَيْهَا كَالطَّرْفِ وَكَالْبَرْقِ وكَالرِّيحِ، وَكَأَجَاوِيدَ الْخَيْلِ وَالرِّكَابِ )) رواه البخاري (7439)..واته‌sad(بڕوادار هه‌يه‌ له‌ماوه‌ى چاو تروكانێكدا ده‌په‌ڕێته‌وه‌، وه‌هه‌يانه‌ وه‌كو هه‌وره‌ بروسكه‌ وه‌ هه‌يانه‌ وه‌كو با ده‌ڕوات، وه‌ هه‌يانه‌ وه‌ ئه‌سپێكى باش و خێراده‌په‌ڕێته‌وه‌ به‌سه‌ر پردى (صراط) دا)).</span><span style="color: #660000;">هه‌ردوو سيفه‌تى ئه‌ميندارى(اڵامانه‌)ء سيله‌ى ڕه‌حم (صلة الارحام) له‌م لاولاى پردى (صراط) ده‌وه‌ستن: (( سپارده‌ شايه‌تى ده‌دات له‌سه‌ر كه‌سانێك كه‌ سپارده‌يان پاراستووه‌ و به‌جێيان هێناوه‌، وه‌ شايه‌تى ده‌دات له‌سه‌ر كه‌سانێكيش كه‌ ناپاكييان له‌ سپارده‌كانياندا كردوه‌و نه‌يان پاراستووه‌، وه‌ خزمايه‌تى (صلة الرحم) شايه‌تى ده‌دات له‌سه‌ر كه‌سانێك كه‌ په‌يوه‌ندى خزمايه‌تيان باشبووه‌و به‌رده‌وامى يان پێداوه‌، وه‌سه‌ر كه‌سانێكيش كه‌ په‌يوه‌ندى خزمايه‌تيان پچڕاندوه‌و به‌رده‌واميان پێنه‌داوه‌، ئه‌مه‌ له‌و كاته‌دا ڕووده‌دات كه‌ هه‌ركه‌سێك به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ڕۆيشت سپارده‌ ده‌ڵێت : ئه‌مه‌يان سپارده‌ى پاراست و به‌جێى گه‌ياندم، وه‌ ئه‌مه‌يان ناپاكى كرد له‌ سپارده‌كه‌ی و نه‌ى پاراستم)). وه‌هه‌ركاتێك كه‌سێك به‌سه‌ر پرده‌كه‌(الصراط)دا ڕۆيشت (په‌يوه‌ندى خزمايه‌تى (صلة الرحم) ده‌ڵێت ئه‌مه‌ يان گه‌ياندى واته‌ ئه‌وكه‌سه‌ په‌يوه‌ندى و هاتوچۆى خزمايه‌تى باش بوو، وه‌ ئه‌مه‌يان نه‌يگه‌ياند و پچڕاندمى، مه‌به‌ست ئه‌وه‌يه‌ كه‌ ئه‌و كه‌سه‌ په‌يوه‌ندى هاتووچۆى خزمايه‌تى باش نه‌بووه‌)) العقيدة اولاً، شيخ ابو الإسلام.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">كه‌س هه‌يه‌ له‌م كاته‌دا قسه‌بكات؟ چ قسه‌يه‌ك؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">له‌كاتى ڕۆيشتن له‌سه‌ر (صراط) هيچ كه‌سێ قسه‌ ناكات ته‌نها پێغه‌مبه‌رانى خوا (عليهم السلام) قسه‌ ده‌كه‌ن ، ئايا ده‌زانى چى ده‌ڵێن؟! ده‌ڵێنsad( اللهم سلِّم سلِّم)) واته‌sad(خودايه‌ بپارێزه‌ بپارێز)) واته‌ ئه‌وكه‌سانه‌ بپارێزه‌ كه‌ له‌سه‌ر پرده‌كه‌ ڕێ ده‌كه‌ن و ئه‌ڕۆن((قال رسول الله (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)sad ولا يتكلم يومئذ إلآ الرَّسُل ودَعوى الرَّسل يومئذٍ اللهم سلِّم سَلِّم )) رواه البخاري و مسلم (183) .</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">كێن ئه‌وانه‌ى به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ئه‌ڕۆن؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">دواى ئه‌وه‌ى كه‌ خواى په‌روه‌ردگار خه‌ڵكى حه‌شر ده‌كات و لێپرسينه‌وه‌يان له‌گه‌ڵدا ده‌كات وه‌ له‌دواى كۆتايى هاتنى كێشانى كرده‌وه‌كانيان هه‌موو خه‌ڵكى له‌يه‌ك شوێندا كۆده‌كاته‌وه‌، پاشان بانگكه‌رێك (بانگهێشتێك) بانگ ده‌كات و ده‌ڵێت ئه‌ى خه‌ڵكينه‌ ئايا له‌دادگه‌رى خواى په‌روه‌ردگار ئه‌وه‌ نيه‌ كه‌ هه‌موو كه‌سێك ڕووبكاته‌ ئه‌وپه‌رستراوه‌ى كه‌ له‌دونيادا ده‌ى په‌رست؟ خه‌ڵكيش ده‌ڵێن به‌ڵێ، سوێند بێ به‌ په‌روه‌ردگارمان ئه‌وه‌ له‌ دادپه‌روه‌رى په‌روه‌ردگاره‌ كه‌ ئه‌مڕۆ هه‌ركه‌سێك به‌دواى ئه‌وپه‌رستراوه‌ بكه‌وێت و ڕووى تێبكات كه‌ له‌ دونيادا ڕووى تێ ده‌كردو ده‌يپه‌رست، له‌وكاته‌دا بانگكه‌رێك بانگ ده‌كات، با هه‌ر كۆمه‌ڵ و گه‌لێك به‌دواى ئه‌و په‌رستراوه‌ بكه‌وێت كه‌له‌ دونيادا ده‌ى په‌رست، بۆيه‌ هه‌ر كۆمه‌ڵێك (قه‌ومێك) وێنه‌ى ئه‌وشته‌يان ده‌هێنرێته‌ به‌رچاو كه‌ له‌دونيادا ده‌يانپه‌رست، ئه‌وانه‌ى خۆريان ده‌په‌رست شوێن خۆر ده‌كه‌ون، ئه‌وانه‌يش كه‌ مانگيان ده‌په‌رست شوێن مانگ ده‌كه‌ون، ئه‌وانه‌يش كه‌ بت په‌رست بوون شوێن بته‌كانيان ده‌كه‌ون، قال رسول الله(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)sad(يَجْمَعُ الله النّاسَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. فَيَقُولُ: مَنْ كَانَ يَعْبُدُ شَيْئاً فَلْيَتّبِعْهُ. فَيَتّبِعُ مَنْ كَانَ يَعْبُدُ الشّمْسَ الشّمْسَ. وَيَتّبِعُ مَنْ كَانَ يَعْبُدُ الْقَمَرَ الْقَمَرَ. وَيَتّبِعُ مَنْ كَانَ يَعْبُدُ الطّواغِيتَ الطّوَاغِيتَ)) صحيح المسلم:182. ، به‌وشێوه‌يه‌ هه‌موو كۆمه‌ڵ و گه‌لێك له‌ يه‌كتر جيا ده‌بنه‌وه‌ به‌وه‌ى هه‌ر يه‌كێك له‌وان شوێن ئه‌و په‌رستراوه‌ ده‌كه‌ون كه‌ په‌رستويانه‌و كردوويانه‌ به‌ هاوه‌ڵى خودا، پاشان هه‌ر يه‌كێك له‌و په‌رستراوه‌ نادروستانه‌ ده‌خرێنه‌ ناو دۆزه‌خه‌وه‌، وه‌ هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ش له‌گه‌ڵيان ده‌خرێنه‌ دۆزه‌خه‌وه‌ كه‌ به‌ندايه‌تيان بۆ ئه‌و جۆره‌ په‌رستراوانه‌ ده‌كرد، خواى په‌روه‌ردگار وێناى ئه‌و ڕووداوه‌مان دێنێته‌ به‌رچاو، فه‌رموويه‌تى: ( وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذَا هِيَ شَاخِصَةٌ أَبْصَارُ الَّذِينَ كَفَرُوا يَا وَيْلَنَا قَدْ كُنَّا فِي غَفْلَةٍ مِنْ هَذَا بَلْ كُنَّا ظَالِمِينَ   إِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَهَا وَارِدُونَ   لَوْ كَانَ هَؤُلَاءِ آَلِهَةً مَا وَرَدُوهَا وَكُلٌّ فِيهَا خَالِدُونَ ) الأنبياء: ٩٧ – 99. ، واته‌sad(به‌ڵێنى ڕاست ( كه‌ هاتنى قيامه‌ته‌) نزيك بۆته‌وه‌، جا له‌ناكاو چاوى بێ باوه‌ڕان ئه‌بڵه‌ق و زه‌ق ده‌بێت، ده‌ڵێن هاوار بۆ ئێمه‌ ئێمه‌ له‌ دونيادا له‌ بێئاگايى دابووين سه‌باره‌ت به‌ هاتنى  ڕۆژى دوايی، نه‌خێر به‌ڵكو ئێمه‌ سته‌مكاربووين، به‌ڕاستى ئێوه‌و ئه‌وانه‌ش كه‌ جگه‌ له‌خوا ده‌تانپه‌رستن ده‌بنه‌ سوته‌مه‌نى هه‌ڵگيرسێنه‌رى ئاگرى دۆزه‌خ و ئێوه‌و ئه‌وانيش ده‌چنه‌ ناويه‌وه‌، ئه‌گه‌ر ئائه‌وانه‌ (بته‌كان) خوا بوونايه‌ ئه‌وه‌ نه‌ده‌چوونه‌ ناو ئاگرى دۆزه‌خه‌وه‌، وه‌هه‌موويان (بته‌كان و بت په‌رستان) به‌ هه‌ميشه‌يى تێيدا ده‌مێننه‌وه‌)). پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) فه‌رموويه‌تىsad ينادي مُناديٍ ليذهَبَ كلُّ قوم إلى ماكانوا يعبدون فيذهب أصحاب الصليب مع صليبهم، وأصحاب الأوثان مع اوثانهم، وأصحاب كلِّ آلهة مع آلهتهم ) رواه البخاري (7439). ، واته‌:- بانگكه‌رێك بانگ ده‌كات : با هه‌ر گه‌لێك له‌گه‌ڵ ئه‌وپه‌رستراوه‌ بڕوات كه‌ پێشترده‌ى په‌رست، ئينجا ئه‌وانه‌ى خاچ په‌رست بوون له‌گه‌ڵ خاچه‌كه‌يان ده‌ڕۆن، وه‌ بت په‌رستانيش له‌گه‌ڵ بته‌كانيان ده‌ڕۆن وه‌ هه‌ركه‌سێك هه‌ر شتێكى په‌رستوه‌ له‌گه‌ڵ په‌رستراوه‌ كه‌ى ده‌ڕوات.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">حاڵى گاور و جوله‌كه‌كان له‌و ڕۆژه‌دا</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">(( فيقال لليهود أماكنتم تعبدون؟ قالوا كُّنا نعبُدُ عزير ابن الله، فيقال كذبتم، لم يكن لله صاحبة ولا ولد، فما تريدون؟ قالوا نريد أن تسقينا، فيقال: استربوا فيتسا قطون في جهنم. ثم يقال للنصارى ماكنتم تعبدون ؟ فيقولون كنا نعبد المسيح ابن الله، فيُقال: كذبتهم لم يكن لله صاحبةٌ ولا ولد، فما تريدون؟ فيقولون نريد أن تسقينا ؟ فيقال: اشربوا، فيتساقطون في جهنم )) رواه البخاري (7439). ،واته‌:له‌و ڕۆژه‌دا بانگى جوله‌كه‌كان ده‌كرێت و پێيان ده‌وترێت: ئيوه‌ چيتان ده‌په‌رست؟ ئه‌وانيش ده‌ڵێن ئێمه‌ (عزير)ى كورى خوامان ده‌په‌رست، پێيان ده‌وترێت درۆتان كرد خواى پاك بێ گه‌رد نه‌خێزانى هه‌يه‌ نه‌ڕۆڵه‌، پاشان پێيان ده‌وترێت چيتان ده‌وێت و چيتان مه‌به‌سته‌، ئه‌وانيش له‌وه‌ڵامدا ده‌ڵێن: ئه‌ى په‌روه‌ردگارمان تينومان بووه‌ ئاومان پێبده‌، پێيان ده‌وترێت: ئاو بخۆنه‌وه‌ له‌وكاته‌دا فڕێده‌درێنه‌ ناو ئاگرى دۆزه‌خ، دۆزه‌خێك كه‌ ئاگره‌كه‌ى هه‌ندێكى هه‌ندێكى تێكده‌شكێنێت و يه‌كتر ده‌خواته‌وه‌.  پاشان به‌هه‌مان شێوه‌ بانگى گاوره‌كان (النصارى) ده‌كرێت و پێيان ده‌وترێت ئێوه‌ چيتان ده‌په‌رست؟ ئه‌وانيش له‌ وه‌ڵامدا ده‌ڵێن ئێمه‌ (مسيح)ى كوڕى (مريم) مان ده‌په‌رست ( كه‌ هه‌ندێك له‌گاوره‌كان به‌ كوڕى خواى داده‌نێن) ، پێيان ده‌وترێت درۆتانكرد خواى په‌روه‌ردگار خێزان و كوڕى نيه‌، دواتر پێيان ده‌وترێت چيتان ده‌وێت و داواكاريتان چيه‌؟ ئه‌وانيش له‌ وه‌ڵامدا ده‌ڵێن: په‌روه‌ردگارا تينومانه‌ و ئاومان پێبده‌، پێيان ده‌وترێت ئاو بخۆنه‌وه‌ له‌و كاته‌دا فڕێده‌درێنه‌ ناوى ئاگرێك هه‌ندێكى هه‌ندێكى تێكده‌شكێنێ .  له‌دواى ئه‌وه‌ ته‌نها موسڵمانان له‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌دا ده‌مێننه‌وه‌ له‌ چاكه‌كاران و خراپه‌كاران.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ته‌نها موسڵمانان به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ده‌په‌ڕنه‌وه‌</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">دواى ئه‌وه‌ى كه‌ ته‌نها موسڵمانان له‌ گۆڕه‌پانه‌كه‌دا ده‌مێننه‌وه‌ ئه‌وانى تر بۆ دۆزه‌خ به‌ڕێده‌كرێن،پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)((يبقى من كان يعبدُ الله من بر او فاجر )) رواه البخاري (7439) .، واته‌sad( ئه‌وانه‌ى ده‌مێننه‌وه‌ كه‌ خواپه‌رست بوون به‌ ته‌نها چاكه‌كاربن يان تاوانبار)). له‌و كاته‌دا خواى په‌روه‌ردگار فه‌رمان به‌ موسڵمانان ده‌كات كه‌ پرده‌كه‌ تێبپه‌ڕێنن و بپه‌ڕنه‌وه‌ به‌ره‌و به‌هه‌شت، له‌و كاته‌دا ڕۆشنايى (نور) دابه‌شده‌كرێت به‌سه‌ر خه‌ڵكى موسڵماندا هه‌ريه‌ك به‌ئه‌ندازه‌ى كرده‌وه‌كانى ڕوناكى پێده‌درێت، كه‌سى واهه‌يه‌ ڕۆشناييه‌كه‌ى به‌ئه‌ندازه‌ى كێوێكه‌، كه‌سى واهه‌يه‌ ڕۆشناييه‌كه‌ى دره‌ختێكى دارخورمايه‌، كه‌سى واش هه‌يه‌ ڕۆشناييه‌كه‌ى به‌ئه‌ندازه‌ى په‌نجه‌ گه‌وره‌ى پێيه‌تى هه‌ندێك جار داده‌گيرسێ و هه‌ندێك جارى تريش ده‌كوژێته‌وه‌.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ئه‌و خه‌ڵكه‌ى به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ده‌ڕۆن سێ جۆرن:</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">وه‌ك پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) فه‌رموويه‌تىsad( فناج مسلَّمٌ، و مخدوشٌ مرسلٌ، ومكدوس في نارجهنم)).</span><span style="color: #660000;">• به‌شێكيان ئه‌وانه‌ن كه‌ به‌سه‌لامه‌تى به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ده‌په‌ڕنه‌وه‌ و قولاپه‌كان چنگه‌ ڕفێنه‌ره‌كان نايانگرن و نايان ڕفێنن، وه‌ توشى ئاگرى دۆزه‌خ نابن، داواده‌كه‌ين له‌ خواى په‌روه‌ردگار له‌وانه‌بين.</span><span style="color: #660000;">• به‌شێكى تريان به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ده‌ڕۆن، قولاپه‌كان و ڕفێنه‌ره‌كان ده‌يان ڕوشێنن و چنگيان لێده‌ده‌ن، به‌ڵام له‌ كۆتايى دا ده‌ربازيان ده‌بێت و ده‌ڕۆن بۆ به‌هه‌شت.</span><span style="color: #660000;">• به‌ڵام به‌شێكى تريان قولاپه‌كان چنگه‌ ڕفێنه‌ره‌كان ده‌يان ڕفێنن بۆ دۆزه‌خ. خوداى په‌روه‌رگارا له‌م دوو جۆه‌ره‌ په‌نامانده‌ى.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">چيرۆكى دووڕوه‌كان له‌سه‌ر پردى (صراط)</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">له‌كاتێكدا كه‌ موسڵمانن خه‌ريكى په‌ڕينه‌وه‌ن، دوو ڕووه‌كان ڕوناكيان نامێنێت ولێيان ده‌پچڕێت، له‌وكاته‌دا ده‌كه‌ونه‌ ناو تاريكايی، تاريكى له‌ دواى تاريكى، به‌ناچارى له‌ناو تاريكاييدا ده‌وه‌ستن، كاتێك سه‌يرى ژێر پێى خۆيان ده‌كه‌ن هيچ شتێك نابينن ته‌نها ئاگرێك كه‌ هه‌ندێك هه‌ندێكى تر تێك ده‌شكێنێ، بڕواداران ده‌ترسن كه‌ ڕۆشنايى يان بڕوات و نه‌مێنێت بۆيه‌ ده‌ڵێنsad( رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نورنا)) ((واته‌: په‌روه‌ردگارا ڕۆشنايى و ڕوناكيمان بۆ ته‌واو به‌رده‌وام كه‌)) له‌و حاڵه‌دا كه‌ دووڕوه‌كان ڕۆشناييان نامێنێت هاوار ده‌كه‌ن و بانگى بڕواداران ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن: (انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا ) الحديد: ١٣. واته‌ sad( كه‌مێك چاوه‌ڕێمان بكه‌ن تاكو له‌ ڕووناكيتان تروسكايى وه‌ربگرين، پێيان ده‌گوترێت بگه‌ڕێنه‌وه‌ دواوه‌(مه‌به‌ست پێى دونيايه‌) داواى ڕوناكى بكه‌ن)). سه‌ره‌نجام بڕواداران به‌سه‌ر پرده‌كه‌دا ده‌په‌ڕنه‌وه‌ به‌ره‌و به‌هه‌شتى پڕ خۆشى و شادى، دوو ڕوو و بێ باوه‌ڕو گاورو جوله‌كه‌كانيش فڕێده‌درێنه‌ ناو ئاگرى دۆزه‌خ، كه‌ ئه‌مه‌ش خراپترين سه‌ره‌نجامه‌.</span><span style="color: #660000;">برا و خوشكى بڕوادارم:- ئێستا بيربكه‌وه‌ و بێنه‌ به‌رچاوى خۆت، به‌ڵێ هه‌ر ئێستا بهێنه‌ به‌رچاوى خۆت وادابنێ كه‌ تۆ له‌سه‌ر پردى (صراط)ى، ئه‌و ڕۆشنايی و ڕوناكيه‌ى كه‌ پێت بوو نه‌ماو ڕۆيشت، كه‌سه‌يرى ژێر پێت ده‌كه‌يت هيچ شتێك نابينيت جگه‌ له‌ ئاگرێكى ڕه‌ش كه‌  يه‌كتر ده‌خواته‌وه‌ به‌شێكى به‌شێكى تر تێكده‌شكێنێ، كڵپه‌ى ئاگرى دۆزه‌خ هه‌ڵگيرساوه‌، به‌شێوه‌يه‌ك ڕه‌ش هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ وه‌كو شه‌وى تاريكه‌، ئێستا پرسيار له‌ خۆت بكه‌!. چ پرسيارێك؟ به‌ خۆت بڵێ ئايا تۆ له‌وانه‌ى كه‌ ده‌ربازت ده‌بێت له‌ چنگى قولاپه‌كان و به‌ره‌و به‌هه‌شت ده‌ڕۆيت يان له‌و كه‌سانه‌يت كه‌ قولاپه‌كان و چنگه‌ڕفێنه‌ره‌كان ده‌ت گرن و چنگت لێده‌ده‌ن ئازارت ده‌ده‌ن و ده‌تڕوشێنن و وه‌ پاشان ڕزگارت ده‌بێت، يان نه‌خێر تۆ  له‌وانه‌نيت و ده‌ربازت نابێت، به‌ڵكو له‌و كه‌سانه‌ى كه‌ قولابه‌كان ده‌تگرن و له‌سه‌ر ڕوو ده‌خرێيه‌ ناو ئاگرى ڕه‌شى كڵپه‌دارى دۆزه‌خ.</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">(قنطرة) چيه‌؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">قنطرة: پردێكه‌ به‌ڵام له‌ پردى (صراط) بچوك تره‌ ، شيخ عثيمين ره‌حمه‌تى خواى لێبێت له‌ (شرح العقيدة الواسطية) دا ده‌فه‌رموێ ( زانايان بيرو بۆچوونى جياوازيان هه‌يه‌ سه‌باره‌ت به‌وه‌ى ئايا ئه‌وپرده‌ ته‌واوكه‌رو لايه‌كى (صراط)ة كه‌له‌سه‌ر پشتى دۆزه‌خه‌ يان نه‌خێر پردێكى سه‌ربه‌خۆيه‌؟ ئه‌وه‌ى له‌ ڕاستيه‌وه‌ نزيكه‌ له‌و بابه‌ته‌دا ئه‌وه‌يه‌ كه‌ بڵێن: خوا زاناتره‌، چۆنيه‌تى پرده‌كه‌ په‌يوه‌ندى به‌ ئێمه‌وه‌ نيه‌، ئه‌وه‌ى كه‌ په‌يوه‌ندى به‌ ئێمه‌وه‌ هه‌يه‌ ئه‌وه‌يه‌ كه‌ خه‌ڵكى له‌سه‌رى ده‌وه‌ستن و ڕاده‌گيرێن. شيخ الإسلام (ابن تيمية) ده‌فه‌رموێsad تۆڵه‌ له‌و كه‌سانه‌ ده‌سه‌ندرێته‌وه‌ كه‌ مافى كه‌سانى تريان لايه‌) عقيدة الواسطية .، زاناى پايه‌به‌رز ( محمد صالح العثيمين ) ده‌فه‌رموێت: ( ئه‌و تۆڵه‌يه‌ جياوازه‌ له‌ تۆڵه‌ى سه‌ندنه‌وه‌ى يه‌كه‌مجار كه‌ له‌ گۆڕه‌پانى حه‌شردا ده‌كرێت، چونكه‌ ئه‌و تۆڵه‌يه‌ تايبه‌ت تره‌، بۆ ئه‌وه‌يه‌ هه‌رچى رق و كينه‌ و ناكۆكيه‌ك هه‌يه‌ له‌ نێو دڵى خه‌ڵكى دا نه‌مێنێت، ئه‌و تۆڵه‌يه‌ بۆ پاكژكردن و خاوێنكردنه‌وه‌ى دڵى خه‌ڵكى يه‌، چونكه‌ ڕق و كينه‌ى دڵ ته‌نها به‌وه‌رگتنه‌وه‌ى ماف و  تۆڵه‌ سه‌ندنه‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر لا ناچێت به‌ڵكو هه‌ر ده‌مێنێت) شرح العقيدة الواسطية. .جا ئه‌و ( قنطرة ) يه‌ى كه‌ له‌نێوان دۆزه‌خ و به‌هه‌شتدايه‌، بۆ پاكردنه‌وه‌ى دڵه‌كانه‌ له‌ خراپه‌، بۆ ئه‌وه‌ى كاتێك كه‌ ده‌چنه‌ به‌هه‌شت ڕق و كينه‌ له‌ دڵه‌كانياندا نه‌بێت: هه‌روه‌كو خواى گه‌وره‌ فه‌رمويه‌تى: ( وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ )  الحجر: ٤٧. واته‌: ((هه‌ر ڕق و كينه‌يه‌ك له‌ناو دڵياندا بووبێت ده‌رمانهێناوه‌، براى يه‌كترن له‌به‌هه‌شتدا به‌رامبه‌ر يه‌كترن)).</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">له‌ دونيادا كام ڕێگاو ڕێبازه‌ بگرينه‌ به‌ر په‌ڕينه‌وه‌ى پردى (صراط)مان بۆ ئاسان ده‌كات؟</span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;"><br /></span><span style="color: #660000;">ئايا له‌ دونيادا كام ڕێگايه‌ بگرينه‌ به‌ر تاوه‌كو ڕێگاى دوا ڕۆژمان بۆ ئاسان ببێت گومان له‌وه‌ دانيه‌ هه‌ر يه‌كێك له‌ ئێمه‌ به‌هيواى ئه‌وه‌ين كه‌ به‌خێرايی و به‌بێ ناڕه‌حه‌تى به‌سه‌ر پردى (صراط) دا بپه‌ڕێته‌وه‌ به‌ره‌و به‌هه‌شتى پڕ له‌ خۆشی و ڕه‌زامه‌ندى خوادا به‌ڕێكه‌وێ، به‌ڵام ئايا ئێمه‌ ئێستا له‌ دونيا دا چۆن ده‌توانين ئه‌وه‌ مسۆگه‌ر بكه‌ين و به‌ده‌ستى بێنين له‌ ڕاستى دا ئه‌وه‌ كاتێك دێته‌ دى كه‌ له‌ ژيانى دونياماندا له‌سه‌ر ڕێگاى ڕاست بين تاكو له‌ دوا ڕۆژدا به‌سه‌ر ڕێگاى (صراط) دا بپه‌ڕينه‌وه‌ دوور بين له‌ قولاپ و چنگى ڕفێنه‌رى سه‌ر پردى (صراط)، هه‌ر به‌وشێوه‌يه‌ش فه‌رمانمان پێكراوه‌ له‌لايه‌ن په‌روه‌ردگارمان هه‌روه‌ك فه‌رمويه‌تى: ( وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ) الأنعام: ١٥٣.، واته‌: ئه‌وه‌ ڕێبازى ڕاسته‌قينه‌ى منه‌، كه‌واته‌ شوێنى بكه‌ون، وه‌ شوێن ڕێچكه‌كانى تر مه‌كه‌ون چونكه‌ ئه‌و ڕێچكانه‌ لاتان ده‌ده‌ن و دوورتان ده‌خه‌نه‌وه‌ له‌ ڕێگاى ڕاستى خوا كه‌ (ئيسلامه‌) خواى گه‌وره‌ به‌وه‌ ڕاتان ده‌سپێرێت وه‌ فه‌رمانتان پێ ده‌كات تاكو پارێزگار بن و له‌ خوا بترسن)).ئه‌گه‌ر بێتوو له‌ ژيانى دونياماندا له‌سه‌ر ڕێبازى ڕاستى ئيسلام بين له‌ شوێنكه‌وتنى ڕاستى پێغه‌مبه‌ره‌كه‌مان (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) به‌رده‌وام بين تاكو دونيا جێ ده‌هێڵين، پشت به‌ خوا ببه‌ستين و له‌و ڕێگايه‌ لانه‌ده‌ين و هه‌ڵنه‌خليسكێين ئه‌وا ئه‌و كاته‌ ده‌توانين به‌سه‌ر پردى(صراط) دا بپه‌ڕينه‌وه‌ و هه‌ڵنه‌خليسكين به‌يارمه‌تى خوا، كاتێك له‌ دونيا شوێن ڕێبازى ڕۆشنى ئيسلام بكه‌وين ئه‌وا خواى په‌روه‌ردگار ڕۆشنايی و نورمان پێده‌به‌خشێ بۆ په‌ڕينه‌وه‌مان له‌سه‌ر (صراط)و ڕزگاربونمان له‌ تاريكايى ڕۆژى دوايى. وه‌ با بزانين ڕێگ و ڕێبازى ڕاست له‌ دونيادا له‌ شوێنكه‌وتنى قورئانى پيرۆز و سوننه‌تى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) به‌ تێگه‌يشتنى پێشينه‌ چاكه‌كانمان له‌ پێغه‌مبه‌رى خودا و هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانی و شوێنكه‌وته‌ى هاوڵان و  شوێنكه‌وته‌ى شوێنكه‌وته‌كان، ئه‌و كاته‌ هه‌رگيز گومڕا نابين هه‌روه‌ك پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) فه‌رموويه‌تىsad( تركت فيكم شيئين لن تضلوا بعدهم ( ما تمسكتم بهما ) كتاب الله وسنتي)) صحيح الجامع الصغير: 2936.، واته‌: دوو شتم له‌ ناو ئێوه‌دا جێهشتووه‌ گه‌ر پابه‌ندى بين و ده‌ستى پێوه‌بگرن هه‌رگيز گومڕا نابێت. كه‌واته‌ گه‌ر كه‌سانێك له‌ دونيادا جێگير بن له‌سه‌ر ڕێگاى ڕاست له‌سه‌ر پردى (صراط)يش پێى جێگير ده‌بن و ناخليسكێن وه‌ له‌ دونيادا گومڕا نه‌بوون و ڕێيان لێوون نه‌بوو له‌ ڕۆژى دوايشدا وون نابن و وێڵنابن.به‌ڵام پرسياره‌كه‌ ئه‌وه‌يه‌ پابه‌ند بوون به‌ ئيسلامه‌وه‌ له‌سه‌ر چ ڕێبازو مه‌نهه‌جێك ئايا خواى گه‌وره‌ ته‌نها ئه‌وه‌ى له‌ ئێمه‌ ده‌وێت كه‌ به‌خۆمان بڵێين موسڵمان و بانگه‌شه‌ى موسڵمانبونمان بكه‌ين به‌ڵام كار به‌ئيسلام نه‌كه‌ين له‌ ژيانماندا ڕه‌نگ نه‌داته‌وه‌، نه‌خێر بێگومان ئه‌بێ ڕاستگۆ بين و به‌ شێوه‌يه‌ك به‌ندايه‌تى ئه‌و بكه‌ين كه‌ ئه‌و له‌ ئێمه‌ى ده‌وێ، ئه‌وه‌ش كاتێك دێته‌ دى كه‌ به‌و شێوه‌يه‌ ديندارى بكه‌ين كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) و هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانى كردويانه‌، پێويسته‌ بيروباوه‌ڕمان و هه‌ڵس و كه‌وت و ڕه‌وشتمان خواپه‌رستی و ته‌واوى دينداريمان وه‌ تێگه‌يشتن و بانگه‌وازمان به‌و شێوه‌يه‌ بێت كه‌ ئه‌وان كردويانه‌ ئه‌و كاته‌ ڕێنمايى كراو ده‌بين و له‌سه‌ر ڕێبازى ڕاست ده‌بين وه‌ك خواى په‌روه‌ردگار فه‌رمويه‌تى: ( فَإِنْ آَمَنُوا بِمِثْلِ مَا آَمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ  ) البقرة: ١٣٧.، واته‌: ئه‌گه‌ر باوه‌ڕيان هێنا به‌و شێوه‌يه‌ى كه‌ ئێوه‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ ئه‌وا هيدايه‌ت دراو و ڕێنمايى كراو ده‌بن، وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى خوا لێمان ڕازى بێت پێويسته‌ شوێن كه‌سانێك بكه‌وين كه‌ خوا لێيان ڕازى بووه‌ ئه‌وانيش هاوه‌ڵه‌ به‌ڕێزه‌كانى پێغه‌مبه‌رى خودان (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) وه‌كو خواى گه‌وره‌ فه‌رمويه‌تى: ( وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ )التوبة: ١٠٠. .ئه‌وه‌ له‌ كاتێكدا كه‌ پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) فه‌رمانى پێ كردوين كه‌ شوێن ڕێباز و سوننه‌تى ئه‌و بكه‌وين ((فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين المهدين عضوا عليها بالنواجذ)) الاربعون نووية :28.، واته‌: پابه‌ند بن به‌ ڕێبازى من وه‌ پابه‌ند بن به‌ ڕێبازى جێنشينه‌ ڕێنمايى كراوه‌كانم ده‌ست به‌و ڕێبازه‌ بگرن به‌ شێوه‌يه‌ك به‌ خرێيه‌كانتان قه‌پى لێبگرن.</span><span style="color: #660000;">كه‌واته‌: بۆ ڕزگار بوونمان له‌ قولاپ و چنگى ڕفێنه‌رى چقڵى ئاسنينى سه‌ر پردى (صراط) پێويسته‌ له‌ دونيادا خۆمان بپارێزين له‌ قولاپ و چقڵى هاوه‌ڵ بڕياردان بۆ خراو خورافات و بيدعه‌ى داهێنراوه‌كان له‌ بيرو باوه‌ڕى چه‌وت و بێبنه‌ما و گوناه و تاوان داوى هه‌واو ئاره‌زووى دونيا، وه‌ بۆ ڕزگار بوونمان له‌ تاريكايى پردى (صراط)و ڕۆژى حه‌شر و به‌ده‌ستهێنانى ڕۆشنايى له‌و ڕۆژه‌دا پێويسته‌ ئه‌مڕۆ له‌ دونيا دا كه‌ زيندوين شوێن ڕووناكی و ڕۆشنايى په‌يامى خوا بكه‌وين.</span><span style="color: #660000;">له‌ كۆتايى دا داوا ده‌كه‌م  له‌ خواى په‌وره‌دگار به‌وه‌ى كه‌:</span><span style="color: #660000;">• خودايه‌ له‌ دونيادا ڕێنماييمان بكه‌ى بۆ ئه‌و ڕێگا ڕاسته‌ى كه‌ خۆت فه‌رمانت پێ كردوين.</span><span style="color: #660000;">• خودايه‌ له‌ دونيادا له‌سه‌ر ڕێبازى پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ت بين (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) به‌رده‌واممان بكه‌ى.</span><span style="color: #660000;">• وه‌ له‌ دوا ڕۆژيشدا به‌خته‌وه‌رمان بكه‌ی و به‌ به‌هه‌شت و بينينى خۆت شادمان بكه‌ى.</span><span style="color: #660000;">• وه‌ له‌وانه‌ بين كه‌ به‌خێرايى به‌سه‌ر پردى (صراط) دا ده‌ڕۆن و ڕزگاريان ده‌بێـت له‌ قولاپه‌كان و چنگه‌ ڕفێنه‌ره‌كانى سه‌ر پردى (صراط) وه‌ ته‌واوى ناخۆشيه‌كانى دوا ڕۆژ.</span><span style="color: #660000;">• په‌روه‌ردگارا له‌ هه‌موو تاوانه‌كانمان خۆشبه‌ هه‌موو ئه‌و تاوانانه‌ى كه‌ ديارن ئه‌و تاوانانه‌ش كه‌ ته‌نها خۆت ده‌يانزانى.</span><span style="color: #660000;">• په‌روه‌ردگارا له‌ گوناهى دايك و باوكمان خۆشبه‌ بيانخه‌ ژێر ڕه‌حمه‌تى خۆته‌وه‌.</span><span style="color: #660000;">الحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله (صلی الله‌ علیه‌ وسلم)</span><span style="color: #660000;">ئاماده‌کردنی: مامۆستا محسن محمد — پێداچوونه‌وه‌ی : مامۆستا خالد احمد</span><span style="color: #660000;">زنجیره‌ بڵاوکراوه‌ی ڕه‌سن له‌چوارقورنه‌       </span>                                                                                                                                                           <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <br /></div> </h3> </div>

بسم الله‌ الرحمن الرحیم الصراط پردێك له‌به‌رده‌م هه‌مووان

بسم الله‌ الرحمن الرحیم الصراط  پردێك له‌به‌رده‌م هه‌مووان ( وَإِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وَارِدُهَا كَانَ عَلَى رَبِّكَ حَتْمًا مَقْضِي...

Read more »

بەپێی تەمەنت بزانە پێویستە ڕۆژانە چەند كاتژمێر بخەویت

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZxXhI4JbmHTgGHJMOD6vMhbMlZR6IIiKhwJT2H3f4O_xXMP5hqFti5O7dyjU94tOz34BPznISjcGe7aT7pFwP1_bA_hyjFTeXdgt6r0nRop6Uh_WohuU0zYzYP4lcqGy9AJRWzbyjXptc/s1600/imgres.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="85" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZxXhI4JbmHTgGHJMOD6vMhbMlZR6IIiKhwJT2H3f4O_xXMP5hqFti5O7dyjU94tOz34BPznISjcGe7aT7pFwP1_bA_hyjFTeXdgt6r0nRop6Uh_WohuU0zYzYP4lcqGy9AJRWzbyjXptc/s200/imgres.jpg" width="200" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">توێژەرەوەكانی بواری تەندروستی  لەڕاپۆرتێكی نوێدا ئەوەیان ئاشكرا كرد كە جەستەی مرۆڤ بەگوێرەی تەمەنی پێویستی بەوە هەیە لەشەو ڕۆژێكدا چەند كاتژمێر بخەوێت،لەم توێژینەوەیدا كۆمەڵێك كەس لەچەندین تەمەنی جیاوازدا بەشداریان كرد و ئەمەش ئەنجامی توێژینەوەكە بوو:<br />1-ئەو منداڵانەی كەتازە لەدایكبوون ئەو پێویستە لەشەو ڕۆژێكدا 14 بۆ 17 كاتژمێر بخەون.<br />2-كاتێك منداڵ دەبێتە 11 مانگ ئەوە جەستەی پێویستی بە 12 بۆ 15 كاتژمێر خەوتن هەیە.<br />3-كاتێك منداڵ دەگاتە تەمەنی دوو ساڵی ئەوە پێویستە لەشەوڕۆژێكدا 11 بۆ 14 كاتژمێر بخەوێت.<br />4-لەتەمەنی 3 بۆ 5 ساڵی پێویستە منداڵ 10 بۆ 13 كاتژمێر لەشەو ڕۆژێكدا بخەوێت.<br />5-كاتێك منداڵ دەچێتە خوێندنگە واتە لەتەمەنی 6 بۆ 13 ساڵی پێویستە لەماوەی شەو ڕۆژێكدا 9 بۆ 11 كاتژمێر بخەوێت.<br />6-لەتەمەنی 14 بۆ 17 ساڵی جەستەی مرۆڤ پێویستی بە 8 بۆ 10 كاتژمێر خەوتن هەیە .<br />7-ئەو كەسانەی كەگەنج و پێگەیشتون پێویستە لەشەو و ڕۆژێكدا 7 بۆ 9 كاتژمێر بخەون.<br />8-كاتێك مرۆڤ دەچێتە تەمەنەوە واتە لەتەمەنی 65 ساڵی و بەرەو دوا پێویستە 7 بۆ 8 كاتژمێر لەشەو ڕۆژێكدا بخەون.</span></h3> </div>

بەپێی تەمەنت بزانە پێویستە ڕۆژانە چەند كاتژمێر بخەویت

توێژەرەوەكانی بواری تەندروستی  لەڕاپۆرتێكی نوێدا ئەوەیان ئاشكرا كرد كە جەستەی مرۆڤ بەگوێرەی تەمەنی پێویستی بەوە هەیە لەشەو ڕۆژێكدا چەند كا...

Read more »

شەربەتی تەماتە بخۆنەوە

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic4u2NglhWvibrKbcEXEZNkEgW6EEzepbk1M3bk-jm6K42_HwcYxT3Q1F1ZQkl3QKptZhyii3B7UI13mmRT3amq35EiZfNMnUay4dskO2ICFbIjTT2UgTAi3LFsH9zdzeFIt74FRikaEe5/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="168" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEic4u2NglhWvibrKbcEXEZNkEgW6EEzepbk1M3bk-jm6K42_HwcYxT3Q1F1ZQkl3QKptZhyii3B7UI13mmRT3amq35EiZfNMnUay4dskO2ICFbIjTT2UgTAi3LFsH9zdzeFIt74FRikaEe5/s200/images.jpg" width="200" /></a></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">خانمان لەم تەمەنەدا شەربەتی تەماتە بخۆنەوە<br />توێژەرەوەكانی زانكۆی (تۆكیۆ) لەتوێژینەوەیەكی نوێدا ئەوەیان ئاشكراكرد ڕۆژانە خواردنەوەی دوو پەرداخ شەربەتی تەماتە بۆماوەی 8 هەفتە زۆر بەسوودە بۆ خانمانی تەمەن 40 ساڵ ،بەتایبەتی كاتێك سووڕی مانگانەیان دەوەستێت، ئەم شەربەتە هۆكار دەبێت بۆ كەمكردنەوەی ئازاری جەستەیان كەلەو قۆناغەدا خانمان توشی دەبن.<br />لەتوێژینەوەكەودا ئەوە هاتوە ئەم جۆرە سەوزەیە هۆكار دەبێت بۆ كەمكردنەوەی ئازاری جەستەی وهێوركردنەوەی دەرونی مرۆڤ بۆ ئەوەش زۆر پێویستە خانمان لە قۆناغی وەستانی سوڕی مانگانەدا تەماتە بخۆن.<br />تەماتە هاوشێوەی هۆرمۆنی ئیسترۆجین لەجەستەی خانماندا كار دەكات و ڕێژەی چەوری لەخوێندا دادەبەزێنێت و بڕێكی باش كالۆری بەجەستەی خانمان دەدات و پێكهاتەی كیمیاوی زۆر بەسوودی تێدایە كە پێویستە بۆ جەستەی </span></h3> </div>

شەربەتی تەماتە بخۆنەوە

خانمان لەم تەمەنەدا شەربەتی تەماتە بخۆنەوە توێژەرەوەكانی زانكۆی (تۆكیۆ) لەتوێژینەوەیەكی نوێدا ئەوەیان ئاشكراكرد ڕۆژانە خواردنەوەی دوو پە...

Read more »

مێژووی کۆنی كوردستان

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3Zzz53V2rlGSANH4xxUVpb_3ucD6I92sx1byTVDDFzR__fSW9FV-LsYo3MqjVr1Mgvs8DkgcgEd7ThwwNbH6Bs_W34hvGd4F5RPpkE2ppW4AHOFYGo1SpxllN37-nHxAiRkx7yiy-eM7e/s1600/imgres.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3Zzz53V2rlGSANH4xxUVpb_3ucD6I92sx1byTVDDFzR__fSW9FV-LsYo3MqjVr1Mgvs8DkgcgEd7ThwwNbH6Bs_W34hvGd4F5RPpkE2ppW4AHOFYGo1SpxllN37-nHxAiRkx7yiy-eM7e/s200/imgres.jpg" width="200" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">مێژووی کۆنی كوردستان<br />كوردستان هه‌م به‌پێی پاشماوه‌ شوێنه‌وارییه‌كان و هه‌م به‌پێی نوسراوی نێو كتێبه‌ پیرۆزه‌كان، جێگایه‌كی دیاری له‌مێژووی دنیادا هه‌یه‌، ئه‌ویش به‌پله‌ی یه‌كه‌م له‌و راستییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت كه‌پاش روداوی لافاوه‌ گه‌وره‌كه‌ی كه‌شتی نوح له‌سه‌ر چیای جودی له‌كوردستان له‌نگه‌ری گرتووه‌و جارێكی تر له‌م ده‌ڤه‌ره‌ مرۆڤایه‌تی هه‌نگاوی بوژانه‌وه‌ی خۆی ناوه‌و له‌وێدا به‌دنیادا بڵاوبۆته‌وه‌.<br />له‌سۆنگه‌ی ئه‌م راستییه‌وه‌ جێی سه‌رسوڕمان نییه‌ كه‌یادگاری هه‌وه‌لینی مرۆڤ له‌كوردستان بوونی هه‌بێ، وه‌كو ئه‌شكه‌وتی شانه‌ده‌ر له‌چیای برادۆست له‌ناوچه‌ی بارزان، كه‌شوێنه‌واری ئیسكه‌ په‌یكه‌ری مرۆڤی نیاندرتالی لێدۆزراوه‌ته‌وه‌، ته‌مه‌نی له‌(45-60) هه‌زار ساڵ ده‌بێ، هه‌روه‌ها بۆ یه‌كه‌م جار كشتوكاڵ كردن له‌گوندی چه‌رموی رۆژهه‌ڵاتی چه‌مچه‌ماڵ كه‌كۆلینكاری ئاركۆلۆژیانه‌ی لێكراوه‌ پاشماوه‌ی شینایی كردن و ماڵات به‌خێوكردنی لێ دۆزراوه‌ته‌وه‌. ئه‌مه‌ وێڕای ده‌یان شوێنه‌واری دیكه‌ كه‌قوڵایی شارستانیی كوردستان ده‌رده‌خه‌ن.<br />له‌كوردستانی كۆندا ده‌وڵه‌ت و ئیمپراتۆری به‌ناوبانگ هه‌ڵكه‌وتووه‌ كه‌له‌مێژووی دێریندا زانیاریان له‌باره‌یه‌وه‌ تۆماركراوه‌، له‌وانه‌ سوئیه‌كان له‌ناوچه‌ی سورباتۆ له‌ناوه‌ڕاستی هه‌زاره‌ی سێیه‌می پێش زایین كه‌ده‌سه‌ڵاتیان ماوه‌یه‌ك تا ناوچه‌ی ئور كشاوه‌. لۆلۆییه‌كان له‌ناوچه‌ی میزۆپۆتامیاو به‌تایبه‌تی ده‌شته‌كانی زه‌هاوو شاره‌زوور كه‌له‌سه‌رده‌می ئاشوورییه‌كان به‌و ناوچانه‌یان ده‌گوت وڵاتی زاموا. له‌هه‌زاره‌ی سێیه‌می پێش زایین لۆلۆییه‌كان خودان ده‌وڵه‌تێكی به‌هێزبوون پایته‌خته‌كه‌یان شارێك بوو به‌ناوی خمازی.<br />له‌ ناوچه‌كانی باكورو رۆژهه‌ڵاتی وڵاتی لۆلۆییه‌كان نێوی ده‌وڵه‌تێكی دیكه‌ دێ به‌ناوی گۆتی یان گۆتیه‌كان، كه‌ئه‌وانیش له‌هه‌زاره‌ی سێیه‌م و هه‌زاره‌ی دووه‌می پێش زایین ناویان دێت كه‌توانیویانه‌ بۆ ماوه‌ی سه‌دساڵ فه‌رمانڕه‌وایی ناوچه‌كانی ناوه‌ڕاستی عیراقیش بكه‌ن.<br />كاشیه‌كان له‌ناوه‌راستی هه‌زاره‌ی دووه‌می پێش زایین ده‌وڵه‌تێكی به‌هێزیان دروست كردووه‌ له‌كوردستان ده‌سه‌ڵاتداربوون و له‌ساڵی 1595 - 1162 پ.ز حوكمی وڵاتی بابلیان كردووه‌ و زۆر شوێنه‌واری شارستانیان له‌پاش به‌جێماوه‌.<br />میلله‌تانی دیكه‌ی به‌ناوبانگ له‌كوردستان ناویان هاتووه‌و ده‌سه‌ڵاتیان پێكهێناوه‌ وه‌ك میتانییه‌كان و تۆرانییه‌كان و ماننایه‌كان. به‌ڵام میدیه‌كان له‌میلله‌تانی به‌ناوبانگی كوردستانی كۆنن و توانیویانه‌ له‌سه‌ده‌ی حه‌وته‌می پێش زایین دا ئیمپراتۆریه‌تێكی گه‌وره‌ ئاوا بكه‌ن كه‌به‌هاوكاری كلدانیه‌كان له‌ساڵی 612 پ.ز ده‌وڵه‌تی ئاشوریان له‌ناوبردووه‌و شاری نه‌ینه‌وای پایته‌ختیان كۆنترۆڵ كردووه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌پێی بۆچوونی هه‌ندێك له‌توێژه‌ران میدیه‌كان باپیرو بنه‌چه‌ی كوردانن بۆیه‌ ساڵی دامه‌زراندنیان له‌ساڵی 700پ.ز به‌سه‌ره‌تای ساڵی كوردی دانراوه‌.<br />كاردۆخیه‌كان كه‌له‌ناوچه‌كانی بۆتان بوونیان هه‌بووه‌. له‌لای به‌شێك له‌توێژه‌ران به‌باپیره‌ گه‌وره‌ی كوردان داده‌نرێن، زه‌ینه‌فۆن نووسه‌ری به‌ناوبانگی یۆنانی پاش شكستی سوپاكه‌ی له‌شه‌ڕێكی ناوخۆی هه‌خامه‌نیشه‌كاندا له‌گه‌ڵ (10)هه‌زار سه‌ربازی دیكه‌ی یۆنانی به‌زێدی كاردۆخیه‌كاندا تێپه‌ڕیوه‌و له‌ساڵی 401پ.ز زۆر زانیاری شایسته‌ی له‌باره‌یانه‌وه‌ تۆماركردووه‌. هه‌روه‌ها له‌ساڵانی دواتردا كوردستان رووداوو گۆڕانكاری زۆری به‌خۆوه‌ دیوه‌ وه‌كو شه‌ڕی گوگمێر له‌نزیك هه‌ولێر له‌نێوان سوپای ئه‌سكه‌نده‌ری مه‌كدۆنی و سوپای هه‌خامه‌نشیه‌كان له‌ساڵی 331پ.ز.<br />دواتر كوردستان به‌زۆری له‌ژێر كاریگه‌ری ده‌سه‌ڵاتداریه‌تیه‌كانی ئه‌شكانی و حدیاب و ساسانی و بیزه‌نتی و (رۆمه‌كان) دابووه‌.<br />له‌گه‌ڵ په‌یدابوونی ئاینی پیرۆزی ئیسلام و ده‌ستپێكردنی فتوحاتی ئیسلامی به‌ره‌به‌ره‌ وڵاتی كوردانیش بووه‌ به‌شانۆگه‌ری روداوو گۆرانكاری گه‌وره‌، هه‌ر له‌ساڵی 16ك، سه‌رزه‌مینی كوردستان له‌كه‌وشه‌نه‌كانی خواره‌وه‌ ناوچه‌كانی جه‌له‌ولاو حه‌لوان و كرمانشاو وڵاتی لوڕستان به‌ئایینه‌ نوێیه‌كه‌ ئاشنا بوون، هه‌تاوه‌كو ساڵی 35ك، زۆربه‌ی هه‌ره‌ زۆری كوردستان كه‌وته‌ بن ده‌ستی موسڵمانان و كوردیش به‌كاوه‌خۆ به‌ئایینه‌ نوێیه‌كه‌ راده‌هاتن و پێی قایل ده‌بوون.<br />له‌سه‌رده‌می ئومه‌وییه‌كاندا (41- 132ك) ده‌كرێ بڵێین كورد قۆناغی گواستنه‌وه‌ی خۆی تێده‌په‌ڕاند، وڵاتیان له‌به‌ر سه‌ختی و هه‌ڵه‌موتی بوو بوو به‌په‌ناگه‌ی خه‌واریجیه‌كان و كوردیش له‌هه‌ندێك بزاوتی خه‌واریجیه‌كاندا به‌شداری كردووه‌و له‌وماوه‌یه‌دا وه‌ك موسڵمانانی ناعه‌ره‌ب (موالی) رووبه‌رووی سته‌م و پێشڵكاری بوونه‌ته‌وه‌.<br />بۆیه‌ كورد هاوكاری و پاڵپشتی بانگه‌وازی عه‌بباسیه‌كانی كردووه‌ له‌گه‌ڵ رووخانی ده‌وڵه‌تی ئه‌مه‌وی هاتنه‌ سه‌ركاری عه‌بباسیه‌كان، كورد هه‌م رۆلی بینی هه‌م له‌سه‌رده‌مه‌كانی دوتردا به‌شداریكردنێكی كاراتری مێژووییان نیشاندا.<br />له‌سه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتی خه‌لافه‌تی ئیسلامیدا و به‌تایبه‌تی له‌ماوه‌ی حوكمی عه‌بباسیه‌كان (132-656ك) هه‌لومه‌رجی ده‌ركه‌وتنی ده‌سه‌ڵاتی سیاسی و باڵاده‌ستبوونی كورد له‌ناوچه‌كانی خۆیدا هاته‌ گۆڕێ و هه‌ر له‌سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی چواره‌می كۆچی/ ده‌یه‌می زاینی، چه‌ند ده‌سه‌ڵاتدارییه‌كی كوردی له‌شێوه‌ی میرنیشین و ده‌وڵه‌تدا ده‌ركه‌وتن و به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌ ریزبه‌ندیان ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ دیاریكردنی دیارترین ئه‌و شوێنانه‌ی كه‌ فه‌رمانڕه‌واییان تێدا ده‌كرد.<br />میرنشینی عه‌یشانی 300-350ك / 912-961ز<br />له‌ناوچه‌كانی رۆژئاوای هه‌رێمی چیاكان له‌نه‌هاوه‌ند و دینه‌وه‌ر و هه‌مه‌دان و سامنان هه‌تا سنوری ئازربایجان. له‌دیارترین میره‌كانیان وندادو غانم.<br />میرنشینی ره‌وادی (ده‌وروبه‌ری 337-463ك/948-1071ز)<br />له‌شاره‌كانی مه‌راغه‌و ته‌ورێزو ئه‌رده‌بیل و ورمێ و خوی و سه‌لماس ...هتد، به‌ناوبانگترین میره‌كانیان محه‌مه‌د كوڕی حوسێن ره‌وادی و ئه‌بو هه‌یجای ره‌وادی و مه‌مه‌لانی ره‌وادی.<br />میرنشینی شه‌دادی 340-595ك/951-1198ز<br />له‌هه‌رێمی ئاران له‌شاره‌كانی به‌رده‌عه‌و دبیل و گه‌نجه‌و باكو چه‌ند شارو ناوچه‌یه‌كی دیكه‌. میرنشینی شه‌دادی هه‌رچه‌نده‌ له‌لایه‌ن سه‌لجوقیه‌كانه‌وه‌ لاوازكراوه‌ به‌ڵام هه‌تاوه‌كو ساڵی 595-1198ز له‌ شاری ئانی هه‌ر مابوو.<br />له‌دیارترین میره‌كانیان محمه‌د كوڕی شه‌دادو فه‌زلون و ئه‌بولئه‌سوارو چه‌ندانی دیكه‌. كه‌سه‌ربه‌خۆبون و دراوی تایبه‌تی میرنشینه‌تیان لێداوه‌.<br />میرنشینی حه‌سه‌نوه‌یهی 348-406ك/ 959-1015ز<br />له‌ناوچه‌كانی شاره‌زوورو شاپورخواست واتا لوڕستان و دینه‌وه‌رو هه‌مه‌دان و شوێن وشاری دیكه‌ فه‌رمانڕه‌واییان كردووه‌.<br />له‌میره‌ به‌ناوبانگه‌كانیان، حه‌سه‌نوه‌یهی كوڕی حوسێنی كوردی و میر به‌در كوڕی حه‌سه‌نوه‌یهی كه‌یه‌كێكه‌ له‌هه‌ره‌ میره‌ به‌ناوبانگه‌كانی كوردان، له‌سه‌ده‌كانی ناوه‌راستدا كاری زۆر دیاری له‌ماوه‌ی فه‌رمانڕه‌وایه‌تیه‌كه‌� �دا كردووه‌و دراوی تایبه‌تی لێداوه‌.<br />میرنشینی مه‌روانی 373-489ك/983-1096ز<br />له‌كوردستانی ناوه‌ڕاست و باكور له‌دیاربه‌كر شاره‌كانی میاخارتین و ماردین وئامه‌دو خه‌ڵات و به‌دلیس و ناوچه‌ی دیكه‌ فه‌رمانڕه‌واییان كردووه‌.<br />دامه‌زرێنه‌ری میرنشینه‌كه‌ میر باد كوڕی دۆسته‌كی كوردیه‌ هه‌روه‌ها میر مومه‌هه‌د ئه‌لده‌وله‌و میر نه‌سرولده‌وله‌و ئه‌حمه‌د كوڕی مه‌روانی كوردی كه‌به‌ناوبانگترین میری كوردیه‌، زیاتر له‌په‌نجا ساڵ میرایه‌تی كردووه‌و ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی وه‌ك ده‌وڵه‌ت ناسراوه‌ له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تانی عه‌باسی و بوه‌یهی وفاتمی و بیزێنتی و سه‌لجوقیه‌كان دانی پێدانراوه‌. زۆر كاری گرینگ له‌ئاوه‌دانی و بوژانه‌وه‌ی ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابووری له‌و ناوچه‌یه‌ی كوردستاندا ئه‌نجامدراوه‌. له‌زۆربه‌ی شاره‌كاندا دراوی میرنشینیه‌كه‌ لێدراوه‌.<br />میرنشینی عه‌ننازی 381-511 ک /991 - 1117 ز<br />ئه‌م میرنشینیه‌ له‌ناوچه‌ی حه‌لوان له‌لایه‌ن كورده‌كانی شازه‌نجانییه‌وه‌ دامه‌زراوه‌ دواتر ده‌سه‌ڵاتی فراوان بووه‌و له‌شاره‌كانی ئه‌سه‌د ئابادو داقوق و ئاوه‌دانی دیكه‌ ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی په‌ره‌ی سه‌ندووه‌. له‌میره‌ به‌ناوبانگه‌كانیان، میر ئه‌بولفه‌تح محه‌مه‌د كوڕی عه‌نناز و میر حسام ئه‌لده‌وله‌ و ئه‌بو شوك و میرسورخاب كوڕی به‌در.<br />میرنشینی هه‌زبانی 347 – 534 /1046 – 1139 ز<br />له‌شاری هه‌ولێر ده‌ركه‌وتووه‌، سه‌رجه‌م ناوچه‌كانی ده‌وروبه‌ری هه‌ولێری فه‌رمانڕه‌وایه‌تی كردووه‌، له‌به‌ناوبانگترین میره‌كانیان عیسا كوڕی موسای هه‌زبانی و میر ئه‌بولحه‌سه‌نی كوڕی موسكی هه‌زبانی.<br />له‌ دوای هاتنی سه‌لجوقییه‌كان زۆربه‌ی میرنشینیه‌ كوردییه‌كان پوكانه‌وه‌و به‌ره‌و نه‌مان چوون، به‌ڵام رۆڵی كورد هه‌ر له‌بره‌ودابوو له‌شه‌ڕی به‌ناوبانگی ملازگرددا كورد هاوكاری سه‌لجوقیه‌كانی كردووه‌ كه‌سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر رۆمه‌كاندا.<br />له‌سه‌روبه‌ندی هاتنی مه‌غۆله‌كاندا كوردستان رووبه‌رووی وێرانكاری و زیانی زۆر بۆوه‌، چونكه‌ هه‌م هه‌رێمه‌ كوردییه‌كان بۆ مه‌غۆلییه‌كان گرنگ بوون، هه‌م ده‌كه‌وته‌ سه‌ر رێیان بۆ به‌غداو شام، بۆیه‌ كوردستان له‌سه‌ده‌ی 7ك / 13ز زۆرترین زه‌ره‌رو زیانی به‌ركه‌وت.<br />له‌ماوه‌ی ده‌سه‌ڵاتداریه‌تی هێزه‌ داگیركه‌ره‌كانی كوردستاندا وێڕای زه‌برو زه‌نگی زۆر به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی سیاسی له‌كوردستاندا به‌ته‌واوه‌تی له‌ناونه‌چوو، چه‌ندان میرنشین و ده‌سه‌ڵاتداریه‌تی<br />كوردی له‌ناوچه‌ جیاجیاكانی كوردستاندا فه‌رمانڕه‌واییان ده‌كردو هێزه‌كانی جه‌لائیری وته‌یموری و قه‌ره‌ئۆینلو....هتد. كوردستانیان كردبووه‌ مه‌یدانی شه‌ڕو ململانێ، تاده‌ركه‌وتنی عوسمانیه‌كان و شه‌ڕی چالدێران 1514ز، كه‌میر شه‌رفخانی به‌دلیسی له‌كتێبی شه‌ره‌فنامه‌دا زانیاری گرینگی له‌سه‌ر ئه‌و ده‌سه‌ڵاتداریه‌تیه‌ی كوردان تۆماركردووه‌.</span></h3> </div>

مێژووی کۆنی كوردستان

مێژووی کۆنی كوردستان كوردستان هه‌م به‌پێی پاشماوه‌ شوێنه‌وارییه‌كان و هه‌م به‌پێی نوسراوی نێو كتێبه‌ پیرۆزه‌كان، جێگایه‌كی دیاری له‌مێژووی...

Read more »

ناوی کیشوەر و وڵاتانی جیهان لە چییەوە هاتوە ؟ ::::

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib_SHI2xeDDBKEEyYPLS-q4hRm_9-dmNr1f2VeNMRapVgX8HpwFwv5InV5YkvcYzAtfx4y55kLK-bHSeluqkQ_L1d5sItbRYgmPf3EdE6hatWQB36SJuW5Q6mVvw9oVmBJ7Xl7MvKhYdGP/s1600/800px-Worldmap_LandAndPolitical.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="104" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEib_SHI2xeDDBKEEyYPLS-q4hRm_9-dmNr1f2VeNMRapVgX8HpwFwv5InV5YkvcYzAtfx4y55kLK-bHSeluqkQ_L1d5sItbRYgmPf3EdE6hatWQB36SJuW5Q6mVvw9oVmBJ7Xl7MvKhYdGP/s200/800px-Worldmap_LandAndPolitical.jpg" width="200" /></a></div> <h3> <span style="color: #660000;">هەریەک لە ناوی کیشوەر و وڵاتان و شارە جیاوازەکانی جیهان، واتا و هۆکارێکی تایبەتی ناونانەکەی هەیە، کە لەناویانداو بەپێی گێڕانەوە مێژوییەکان شیکار و واتای سەرنجڕاکێشی لەخۆگرتوە.<br />کیشوەرەکان<br />1. ئاسیا: لە زمانی سنسکریتی بە واتای خۆر دێت یاخود ئەو وڵاتەی خۆری تێدا هەڵدێت.<br />2. ئەفەریقا: بەپێی گێڕانەوە مێژوییەکان پادشایەک حوکمی زۆربەی ناوچەکانی ئەفەریقای کردوە و ناوی (ئەفریقش بن سەیفی) بوە.<br />3. ئوسترالیا: لە زمانی بۆلینیزیە بە واتای وڵاتی باشور دێت.<br />4. ئەوروپا: لەبارەی ناوەکەیەوە چەند سەرچاوەیەک هەیە، بەڵام نزیکترینیان باس لەوە دەکات کە ئەمە ناوی کچی یەکێک لە پادشاکانی فینیقینە بەناوی پادشا ئاجینۆر و لەلایەن شازادەیەکی یۆنانەوە رفێندراوە.<br />5. ئەمەریکای باکور و باشور: ئەو دو کیشوەرە بەناوی دەریاوانێکی ئیتاڵییەوە ناونراوە کە دوای کریستۆفەر کۆڵۆمبۆس توانی زۆربەی ناوچەکانی ئەو دو کیشوەرە بدۆزێتەوە و ناوی (ئەمەریکۆ فینسۆبیچی) بوە.<br />ژمارەیەک شار و وڵات<br />6. ژاپۆن: بەمانای خۆر دێت.<br />7. فۆرمۆزا یاخود تایوان: وشەیەکی پورتوگالییەو بەواتای دورگەی جوان دێت.<br />8. فلیپین: بەناوی پادشای دوەمی ئیسپانیا (فلیپی دوەم) ناونراوە.<br />9. ئیندۆنیسیا: بەمانای دورگەی هیندی دێت.<br />10. سەنگافورە: بەواتای شاری رەش دێت.<br />11. سریلانکا: بەواتای دورگەی تیشکدراو دێت.<br />12. پاکستان: لە زمانی ئۆردۆدا بە واتای زەوی پاک دێت.<br />13. ئەفغانستان و تورکمانستان و ئۆزباکستان و زۆربەی ئەو وڵاتانەی ناوەکانیان بە (ستان) کۆتایی دێت، لە وشەیەکی فارسییەوە سەرچاوەی گرتوە و بەواتای وڵات یاخود ناوی گەلەکەی دێت، بۆ نمونە ئەفغانستان بەواتای وڵاتی ئەفغانییەکان دێت.<br />14. عەشق ئاباد: پایتەختی تورکمانستانە و بەواتای وڵاتی عەشق دێت.<br />15. تورکیا: بەواتای هۆزی تورک دێت.<br />16. ئەستەنبول: بەواتای ئیسلام بول دێت یاخود وڵاتی ئیسلام و لەلایەن محەمەد فاتیحی سەرکردەی عوسمانییەکانەوە ناونراوە، پێشتریش ناوی قوستنەتنیە بوە کە لەلایەن ئیمپراتۆریەتی رۆمانییەکانەوە ناونراوە.<br />17. ئەنادۆڵ: وشەیەکی یۆنانییە و بەواتای ئەو وڵاتە دێت کە خۆری تێدا هەڵدێت.<br />18. سوریا: وشەیەکی یۆنانیە و بەواتای خۆر دێت.<br />19. حەلەب: بەواتای زەوی پەنیر دێت.<br />20. لوبنان: بەواتای شاخی سپی دێت.<br />21. غەزە: وشەیەکی فینیقیە و بەواتای هێز دێت.<br />22. ئەریحا: بەواتای زەوی مانگ دێت.<br />23. کوەیت: بەواتای کۆشک دێت.<br />24. یەمەن: بە واتای راست یاخود باشور دێت.<br />25. مۆنتینیگرۆ: بەوڵاتی شاخی رەش دێت.<br />26. قوبروس: بەمانای زەوی مس دێت.<br />27. بۆسنە: بەواتای روبار دێت.<br />28. لیبیا: بەواتای زەوی ئەسمەرەکان دێت.<br />29. پاریس: بەواتای وشەی روناکی دێت.<br />30. ئیسپانیا: بەواتای پێستی کەروێشک دێت.<br />31. لەندەن: بەواتای تەم دێت.<br />32. هۆڵەندا: بەواتای زەوی نزم دێت.<br />33. کۆبن هاگن: بەواتای بەندەری بازرگانی دێت.<br />34. فللەندا: بەواتای زەوی خێر دێت.<br />35. نەرویژ: بەواتای زەوی باکور دێت.<br />36. ئایسلەندا: بەواتای زەوی بەستەڵەکی دێت.<br />37. گریلاند: بەواتای زەوی سەوز دێت.<br />38. نیویۆرک: ناوە کۆنەکەی هۆڵەندا یان ئەمستەردامە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی هۆڵەندییەکان لەسەرەتدا دۆزیانەوە و دواتریش بەریتانییەکان داگیریان کرد و بەناوی شاری یۆرکی بەریتانیاوە ناونراوە.<br />39. مانهاتن: کە بەگەورەترین ناوچەی نیویۆرک دادەنرێت، بەواتای کۆتایی جیهان دادەنرێت.<br />40. واشنتۆن: بەناوی جۆرج واشنتۆن سەرکردەی جەنگی سەربەخۆیی ئەمەریکا لە دژی بەریتانییەکان ناونراوە.<br />41. فیلادیڤیا: وشەیەکی یۆنانیە و بەواتای خۆشەویستی برایانە دێت.<br />42. لۆس ئانجلۆس: بەواتای شاری فریشتەکان دێت.<br />43. هندۆراس: بەواتای وڵاتی قوڵایی دێت.<br />44. کۆڵۆمبیا: بەناوی کریستۆفەر کۆلۆمبۆسەوە ناونراوە.<br />45. ئیکوادۆر: بەواتای هێڵی ناوەڕاست دێت.<br />46. فەنزەوێلا: بەواتای چەکی بچوک دێت.<br />47. بەرازیل: وشەیەکی پورتوگالییە و بەواتای داری (براسیل) دێت.<br />48. ئەمازۆن: لە زمانی گەلی مایادا بە واتای تێکشکێنەری بەلەم دێت.<br />49. کۆستەریکا: بەواتای کەناری دەوڵەمەند دێت.<br />50. جامایکا: بەواتای خاکی دارستان و ئاو دێت.<br />51. هایتی: بەواتای بەندەری جوان دێت.<br />52. گواتیمالا: خاکی ئەو باڵندانەی کە مار دەخۆن.<br />53. چیلی: بەواتای خاکی سپی دێت.<br />54. ئەرژەنتین: بەواتای خاکی زیو دێت.<br />55. ئسیوبیا: بە واتای روخساری سوتاو دێت.<br />56. مالی: بەواتای ئەو شوێنە دێت کە پادشای تێدا دەژی.<br />57. زەریای ناوەڕاست: بەهۆی هێمنی ئاوەکەیەوە لەلایەن بەریتانییەکانەوە ناونراوە.<br />58. دەریای رەش: بەهۆی تاریکی و قوڵی ئاوەکەوە ناونراوە.<br />59. دەریای سور: بەهۆی ئەوەی کەنارەکانی رەنگی سورە ناونراوە.<br />60. دەریای سپی ناوەراست: بەهۆی ئەوەی دەکەوێتە ناوەڕاستی کیشوەرەکانی جیهانەوە و زۆرینەی ئەو دانیشتوانانەی لە دەوروبەری ئەو دەریایە دەژین رەنگی پێستیان سپییە.<br />61. سعودییە: بەناوی بنەماڵەی فەرمانڕەوای ئەو وڵاتەوە ناونراوە کە بنەماڵەی (ئالسعودە).<br />62. ئینگلتەرا: بەواتای خاکی فریشتەکان دێت.<br />63. ئەڵمانیا: بەواتای وڵاتی پیاوەکان دێت.<br />64. هندستان: بەپێی هەندێک لە سەرچاوە مێژوییەکان بەواتای (بەهارات) دێت.<br />65. عێراق: بەپێی گێڕانەوە مێژوییەکان بەهۆی نزیکییەوە لە دەریا بەو ناوەوە ناونراوە.<br />66. ئێران: بەواتای خاکی ئارییەکان دێت.<br />68. چین: لە زمانی ماندارییەکاندا بەواتای ئاسمان دێت.<br />69. مەنگۆلیا: بەمانای 5 گیاندارەکە دێت<br />70. مەقدۆنیا: بەواتای وڵاتی بەرز دێت.</span></h3> </div>

ناوی کیشوەر و وڵاتانی جیهان لە چییەوە هاتوە ؟ ::::

هەریەک لە ناوی کیشوەر و وڵاتان و شارە جیاوازەکانی جیهان، واتا و هۆکارێکی تایبەتی ناونانەکەی هەیە، کە لەناویانداو بەپێی گێڕانەوە مێژوییەک...

Read more »

قه لاي هه ولير

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirCaR0BowGKftXBpcV7TMiVldMsEnIRkyg_0nEbYVFReRai3TNCE4UxYspBojlDUNSDt0qwxE15dA7LnUsr_5WYK93I0YXTJgJPyyK930L44XF7ISMkfQy2H5gTlPXszE3rCP0UJSvOdmw/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="141" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirCaR0BowGKftXBpcV7TMiVldMsEnIRkyg_0nEbYVFReRai3TNCE4UxYspBojlDUNSDt0qwxE15dA7LnUsr_5WYK93I0YXTJgJPyyK930L44XF7ISMkfQy2H5gTlPXszE3rCP0UJSvOdmw/s200/images.jpg" width="200" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">قه‌ڵای‌ هه‌ولێر ته‌پۆلکه‌یه‌کی بازنه‌یی رووته‌خته‌، رووبه‌ری (102.190) م2، ناوه‌ڕاستی شاری هه‌ولێر داگیر ده‌کات، 415م له‌ ئاستی رووی ده‌ریا به‌رزتره‌ و به‌ به‌ره‌نجامی 26م و 25سم له‌ ئاستی رووی شاری هه‌ولێر به‌زرتره‌، که‌ له‌ به‌رزترین شوێن ده‌گاته‌ نزیکه‌ی 30م.هه‌ندێک بیروڕا هه‌یه‌ که‌ ده‌ڵێت قه‌ڵای هه‌ولێر له‌وه‌ی ئێستا به‌رزتر بووه‌، به‌ڵام له‌ ساڵی (216ز) ئیمپراتۆڕی رۆمانی (کراکلا ) کاتێ هێرشی بۆ سه‌ر تیسفۆن له‌ هه‌ولێردا رۆیشتووه‌ و ته‌پۆلکه‌که‌ی قه‌ڵا که‌ گۆڕستانی پاشا فۆرپییه‌کان بووه‌ رووخاندووه‌ و ئێسک و پروسکی مردووه‌کانی ده‌رهێناوه‌،زانای ئه‌مه‌ریکی(ئه‌داورد که‌ بیرا) مامۆستای زانستی ئاشوورییه‌کان له‌ زانکۆی شیکاغۆ ده‌ڵێت: له‌ عێراقی ئێستادا هه‌ندێک شار هه‌ن که‌ تاکو ئێستا خه‌ڵکیان تیا ده‌ژی که‌ چی خۆی له‌سه‌ر گوند و شاری کۆن دروستکراوه‌، له‌وانه‌ش شاری هه‌ولێر و شاری که‌رکووک،<br />ته‌مه‌نی قه‌ڵای هه‌ولێر به‌ ته‌واوی دیار نییه‌ به‌ڵام له‌سه‌روبه‌ندی ساڵی 2000 پ.ز له‌ نووسراوه‌کانی پادشای سۆمه‌ری(شۆلکی) به‌ ناوی(ئوربیلوم - urbilum) هاتووه‌.<br />ته‌مه‌نی قه‌ڵای هه‌ولێر به‌ ته‌واوی دیار نییه‌ به‌ڵام له‌سه‌روبه‌ندی ساڵی 2000 پ.ز له‌ نووسراوه‌کانی پادشای سۆمه‌ری(شۆلکی) به‌ ناوی(ئوربیلوم - urbilum) هاتووه‌. به‌ر له‌وه‌ و له‌چاخی ئه‌که‌دی (3350- 2150 پ.ز و له‌سه‌رده‌می یه‌که‌م پاشایان( سه‌رجۆنی ئه‌که‌دی) و له‌ هه‌ڵمه‌ته‌که‌ی به‌ره‌و باکور بۆ فراوانکردنی ئیپمراتۆریه‌ته‌که‌ی به‌ هه‌ولێردا رۆیشتووه‌ و باس له‌ هه‌ولێر ده‌كات.ئیتر له‌م مێژووه‌ به‌ دواوه‌ و له‌سه‌رجه‌م چاخه‌کان باس له‌ هه‌ولێر کراوه‌، که‌ ده‌ڵێین هه‌ولێر واتا( قه‌ڵا) ،<br />قه‌ڵای هه‌ولێر که‌ ته‌مه‌نی( به‌پێی توێژه‌ران) 6000 ساڵه‌ له‌م ماوه‌ درێژه‌ی ته‌مه‌نی چه‌ندین جار مه‌به‌ست له‌ هه‌بوونی گۆڕاوه‌، ئه‌م قه‌ڵایه‌ی له‌سه‌رده‌می سۆمه‌ریه‌کان دروستکراوه‌ و دوای ئه‌وان به‌ ده‌یه‌ها نه‌ته‌وه‌ و شارستانیه‌ت له‌ سه‌ری ژیاون، له‌م ماوه‌یه‌دا چه‌ندین جار مه‌به‌ست له‌ بوونی گۆڕاوه‌ و جگه‌ له‌ جێنشین چه‌ندین مه‌به‌ستی تری پێکاوه‌،له‌سه‌رده‌می ئاشورییه‌وه‌،به‌دیار ده‌که‌وێت که‌ په‌رستگای خواوه‌ند عه‌شتار بووه‌( خواوه‌ندی جه‌نگ و سه‌رکه‌وتن) و به‌م مه‌به‌سته‌ش پادشا ئاشوریه‌کان حه‌جیان به‌ره‌و قه‌ڵای هه‌ولێر ده‌کرد</span></h3> </div>

قه لاي هه ولير

قه‌ڵای‌ هه‌ولێر ته‌پۆلکه‌یه‌کی بازنه‌یی رووته‌خته‌، رووبه‌ری (102.190) م2، ناوه‌ڕاستی شاری هه‌ولێر داگیر ده‌کات، 415م له‌ ئاستی رووی ده‌ری...

Read more »

سەردەمی خەلیفەکانی ڕاشدین

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_o2g_BG05dvNJAomX3W7e9LfxDtHZCVG58iSfZJ18TCcwGC8EnOKp9uh_V7G_ABWx5-mAI0onR8ImD0R5AATMQwMhjAFhYEq0lqcakAetpRX5xH57JH-n7Y_bu2lKwHACDZQfOW3ErUO-/s1600/320px-Arabische_Rijk.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="123" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_o2g_BG05dvNJAomX3W7e9LfxDtHZCVG58iSfZJ18TCcwGC8EnOKp9uh_V7G_ABWx5-mAI0onR8ImD0R5AATMQwMhjAFhYEq0lqcakAetpRX5xH57JH-n7Y_bu2lKwHACDZQfOW3ErUO-/s200/320px-Arabische_Rijk.jpg" width="200" /></a></div> <div style="text-align: right;"> <br /></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">لەدوای کۆچی دوایی موحەممەد، موسڵمانان جیاواز بوون لەسەر ئەو کەسەی ببێت بە جێنشین، کۆمەڵێک موسڵمان کۆبوونەوە لە سەقیفەی بەنی ساعدە، سەعدی کوڕی عەبادە خۆی پاڵاوت بۆ ئەو مەبەستە و، پشتیوانان پشتگیرییان کرد، لە ھەمان کاتدا عومەری کوری خەتاب، ئەبوبەکری سدیقی دەستنیشانکرد بۆ ئەو مەبەستە بە پێی ئەوەی کە کۆچکردووەکان لە پێشترن بۆ جێنشینی، ئەمەش پشتگیریی ھەموو موسڵمانانی لەسەر بوو کە لەوێدا کۆببوونەوە، لە ھەمان کاتدا کۆمەڵێک لەو موسڵمانانەی کە لەو کاتەدا سەرگەرمی کفن و دفنی پێغەمبەر بوون دوایی ناڕازیبوون، سووربوون لەسەر ئەوەی عەلی کوڕی ئەبوتالیب جێنشین بێت لەبەر ئەو نزیکایەتییەی ھەیەتی لەگەڵ پێغەمبەر، دوای جێگیربوونی دۆخەکە بۆ ئەبوبەکر، ئیشی کرد لەسەر پاراستنی ئیسلام و دژایەتی کردنی ئەوانەی لە ئیسلام پاشگەزبوونەوە، پاش کۆچی دوایی پێغەمبەر، لەو ڕۆژانەدا موسەیلەمەی درۆزن دەرکەوت، کە بانگەوازی پێغەمبەرایتی دەکرد، جەنگاوەری بۆ نارد و کوشتی و ئەم جەنگە ناسراوە بە شەڕی ڕەدە، بە ھەمان شێوە سجاحی کچی حارس بانگەوازی پێغەمبەرایەتی ئەکرد و مایەوە ھەتا سەردەمی معاویە کوڕی ئەبووسوفیان پاشان موسڵمان بوو، ھەروەھا ئەبوبەکر سوپای نارد بەرەو وڵاتی شام بە سەرکردایەتی ئەبوو عوبەیدەی کوڕی جەڕاح، و یەکێک لە سریەکان بەسەرکردایەتیی ئوسامەی کوڕی زەید بوو، و یەکەم پێکدادان لە دۆڵی عربە بوو لە باشووری دەریای مردوو، کە عەرەبەکان سەرکەوتن و بیزەنتییەکان پاشەکشەیان کرد بەرەو غەزە، کاتێک ھەواڵی یەکەم جەنگ درا بە ھەرقلی ئیمپراتۆڕی ڕۆم، بە پەلە لە باشوور پلانێکی بەرگری ڕیکخست و تیۆدۆرسی برای کردە سەرکردەی سوپای ڕۆم، ئەبووبەکر ناردی بۆ خالیدی کوڕی وەلید کە لەو کاتەدا شەڕی فارسی ئەکرد لە عێراقدا تا بەپەلە بڕوات بە دەنگ ھێزەکانی عەرەبەوە لە شام. خالید بە دەم داواکەوە چوو، دوای ئەوەی کە شاری حیرە تەسلیمی بوون ئەمەش یەکەم دەستکەوتی موسڵمانان بوو لەدەرەوەی نیمچەدوورگەی عەرەبی، خالید سوپاکەی بە شێوەیەکی نوێ ڕێک خست و چەند ھێرشێکی ڕێکخراوی کردە سەر شارەکانی شام، و لە ساڵی ٦٣٤ز ئەبووبەکر نەخۆشییەکی توندی گرت و ھەستی کرد کاتی مردنی ھاتووە، لەبەرئەوە خەلافەتی عومەری کوڕی خەتابی ڕاگەیاند تا لە دوایی ئەو موسڵمانان ناکۆکی نەکەوێتە نێوانیان، ئەبوبەکر لە ھەمان ساڵدا کۆچی دوایی کرد و لە تەنیشتی پێغەمبەردا نێژرا.<br />عومەر کوڕی خەتتاب[دەستکاری]<br />فەتحى ئیسلامى<br />I:سەردەمى پێغەمبەر<br />II: سەردەمى ئەبووبەکر<br />III:سەردەمى عومەر<br />IV:سەردەمى عوسمان<br />عومەری کوڕی خەتتاب، خەلافەتی گرتەدەست لە دوای کۆچی دوایی ئەبووبەکر، بەردەوام بوو لەسەر ئەو فەتحانەی «شە‌ڕانە‌ی» کە موسڵمانان پێشتر دەستیان پێکردبوو، شاری بەسڕەی گرت، پاشان زفەی ئوردنی ڕۆژھەڵاتی گرت، و پاش گەمارۆدانی دیمەشق، بۆ ماوەی شەش مانگ دیمەشق تەسلیم بوو، دوای ئەوە بیزەنتییەکان چۆڵیان کرد، و موسڵمانان خەڵکی دیمەشقیان دڵنیاکرد لە ماڵ و مناڵ و سەروەت و کەنیسەکانیان ئەگەر جزیە بدەن، ھێزەکانی عەرەبی گەیشتنە حومس و حەما، بەڵام ھەواڵی ئەو ھێزە زۆرەی کەوا ھەرقل کۆی کردۆتەوە لە فەلەستین کە دەگەنە سەد ھەزار پیاو، وای لە خالیدی کوڕی وەلید کرد کە سەرکردایەتیی ھێزی موسڵمانانی دەکرد لە شام دەست ھەڵگرێت لە ھەندێک شارەکانی شام بۆ بەرەنگار بوونەوەی سوپای ڕۆم، لایدا بەرەو دۆڵی یەرموک کە ڕووبارەکەی ئەڕژێتە ئوردنەوە و سوپاکەی کۆکردەوە لە بەرزایی باشووری ڕووبارەکە، لە دوای ڕوودانی داستانێکی گەورە لە نێوانیاندا بیزەنتییەکان شکان و کوژراوێکی زۆریان ھەبوو لە نێوانیاندا تیودورسی سەرکردەی سوپاکەیان بوو، لە ھەمان کاتدا ھێزە عەرەبییەکان بەسەرکردایەتیی ئەبوو عوبەیدەی کوڕی جەڕاح گەیشتنە دەشتی بیقاع، دەوری بەعلبەکیان دا و دوای گەمارۆیەکی زۆر و کوشتارێکی زۆر، بیزەنتی شارەکە تەسلیم بوون، ھێزە عەرەبییەکانی تر بە سەرکردایەتیی یەزیدی کوڕی ئەبووسوفیان گەیشتنە کەنارەکانی لوبنان، سور و سەیدا و بەیروت و جوبەیل و عرقە بە ئاشتی گیران.<br />ھێرشی عەرەبی لە عێراق بە سەرکردایەتیی سەعدی کوڕی ئەبو وەقاس سوپای فارسیان بە سەرکردایەتیی ڕۆستەم فرخزاد شکاند لە شەڕی قادسیە نزیک حیرە، لە ئەنجامدا ڕۆستەم کوژرا و سوپای فارس پەرتەوازە بوون و سوپای موسڵمانان شوێنیان کەوتن تا مەدائنی پایتەختی فارس و فەتحیان کرد دوای ئەوەی یەزدجوردی سێیەم دوایەمین کیسڕای ساسانییەکان ڕایکرد لەگەڵ سوپاکەی، بەڵام موسڵمانان شار بە شار ڕاویان نان ھەتا لە کۆتاییدا داستانی نەھاوەند ڕوویدا لە نێوانیان، و بەرگری فارس بەھێزتر بوو لە بەرگری ڕۆم لە شام، شەڕەکان زۆر بوون و قوربانی زۆربوون، ھەتا فەتحی فارس بە تەواوی لە ساڵی ٦٤٠ز کرا، و عەرەب کوفەیان کردە بنکەی سەربازی بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ھێزانەی فارس کە بەرگرییان دەست پێدەکردەوە ھەتا ھەرێمە ڕۆژھەڵاتییەکان ملکەچ بوون وەک خۆراسان و لەوێوە پێش کەوتن بەرەو نێوان وڵاتی نێوان دوو ڕووبار و پاش ئەوە فەتحی ئازەربایجان و ئەرمینیا و ھەموو قەوقاز کرا. و عەمری کوڕی عاس دەرچوو لە قودسەوە بەرەو میسر، دوای ڕاوێژکردن بە خەلیفە، ئەو ڕێگەیەی گرتەبەر کە پێشتر قمبیز و ئەسکەندەری گەورە گرتبوویانە بەر، و لەگەڵ ڕۆمدا بەیەکیاندا لە شاری فەرما، دەروازەی میسری ڕۆژھەڵات، و شارەکە کەوتە دەستی عەمر، و دوای ئەوەی یارمەتییان لە خەلیفە عومەرەوە پێ گەیشت لەگەڵ ڕۆمەکانی دەسەڵاتداری میسر دایان بەیاکا، دوای ئەوەی عەمر گەمارۆی لەسەر توند کردن، وای لێکردن جزیە بدەن، بەردەوام بوو لە بەرەو پێشچوون بەرەو شارەکانی میسر، ھەمووی گرت جگە لە ئەسکەندەریە کە شارێکی گەورەی میسر و دووەم ڕێگری ئیمپراتۆری بیزەنتیەکان بوو، کەشتیە بیزەنتیەکان ئەیان پاراست لە دەریادا بەڵام بە ھێزی ھەڵمەتە عەرەبیەکان، و مردنی ھەرقل و ھاتنە سەر تەختی قستەنتینی دووەم بۆ سەر عەرشی ئیمپراتۆریەتی بیزەنتی کە لە تەمەنێکی لاویدا بوو، وای لە ڕۆم کرد ڕازی بن لە سەر مەرجەکانی ئاشتینامەکە و ھێز و کەشتییەکانی خۆیان ھەڵگرت لەسەر شارەکە و موسڵمانان فەتحیان کرد، ئەقباتەکانیان سەربەست کرد لە ھەڵبژاردنی ئاین و ماڵ و حاڵیان پاراستن، و لە ساڵی ٦٤٤ز بەرامبەر ٢٣ی کۆچی عومەری کوڕی خەتتاب بریندار کرا، بە دەستی ئەبوولوئلوئەی فارسی کاتێک خەریکی نوێژ کردن بوو، زۆری نەبرد تا ژیانی بەجێھێشت لە ھەمان ساڵدا، ناشتیان لە تەنیشت پێغەمبەر و ئەبوبەکر، عومەر یەکەم کەس بوو کە ناونرا بە (پێشەوای باوەڕداران)، و ژمارەی ئەو شارانەی فەتح کران لە خەلافەتی عومەردا گەیشتنە دەوروبەری ٤٠٥٠ شار، و لە سەردەمی ئەودا پۆستە و ڕۆژژمێری کۆچی دانران. شایە‌نی باسە‌ ھە‌ر لە‌و سـە‌ردە‌مەدا فە‌تحی کوردستان کرا، زە‌ردە‌شتییە‌کان ڕازی نە‌بوون بە‌وە‌ی بێنە‌ سە‌ر ئایینی ئیسلام بۆیە‌ جە‌نگ بە‌رپابوو، لە‌کۆتاییدا زە‌ردە‌شتییە‌کان شکستیان ھێناو لە‌ ئە‌نجامدا بڕێکی زۆر لە‌ پیاوان و منداڵان کوژران و ئافرە‌تان و کچانی کورد و فارس گوازرانە‌وە‌ بۆ مە‌ککە‌ و پێشکە‌ش بە‌ سە‌رکردە‌ و کە‌سایە‌تییە‌ گە‌ورە‌کانی ئیسلام کران، بە‌شێکیشی بوون بە‌ جاریە‌ و سە‌بایا، کە‌ ئە‌مە‌ ئێستا گونجاو نییە‌ بە‌ڵام کاتی خۆی حە‌ڵال بوو بە‌پێی سووڕە‌تی «النساء - ئایە‌تی ٣». بە‌ڵام ئەبو لوئلوئەی فارسی ئە‌وە‌ی پێ قبوڵ نە‌کرا، کاتێک بینی ژنانی زە‌ردە‌شتی دە‌فرۆشرێن لە‌ بازارە‌کانی مە‌ککە‌ ھە‌ستا بە‌ کوشتنی عومە‌ری کوری خە‌تاب و چە‌ند ھاوە‌ڵێک لە‌ناو مزگە‌وت، لە‌دواتر ژن و ماڵ و مناڵە‌کانیشی کە‌ فرۆشرابوون کردرانە‌وە‌ و ھە‌موویان لە‌ سزای ئە‌و دا کوژران بۆ ئە‌وە‌ی ببێتە‌ عیبرە‌ت بۆ ھە‌موو دوژمنانی ئیسلام.<br /><br />قورئانی عوسمان، یەکێک لە کۆنترین چاپەکانی قورئان کە تا ئەمڕۆ ماوە<br />عوسمان کوڕی عەفان[دەستکاری]<br />لە دوای عومەری کوڕی خەتاب موبایەعە درا بە عوسمانی کوڕی عەفان کە ببێتە خەلیفەی موسڵمانان، گرنگترین ئەو ڕووداوانەی ڕوویاندا لە خەلافەتی ئەمدا فەتحی باشووری ئەفریقا بوو لەگەڵ غەزاکانی کەنارەکانی نیمچەدوورگەی ئیبیریا و دوورگەی قوبرس، قورئان چەندین چاپی لێکرا دوای ئەوەی لەسەردەمی ئەبووبەکر کۆکرابوونەوە، و چاپی لێنێردرا بۆ ھەموو ئەو شوێنانەی تازە فەتح کرابوون، و لەسەردەمی عوسماندا جیاوازی کەوتە نێوان ھاشمی و ئەمەوییەکان، کە زۆربەی نزیکەکانی خۆی دانا لەسەر بەرپرسی، بۆیە زۆر خەڵک ھاتن بۆی و نوێنەر ھاتن لە میسر و کوفە و عێراقەوە بەرەو مەدینە و بارەگای خەلیفەیان گەمارۆدا، و زۆر لە ھاوەڵەکان بەرگریان لە خەلیفە کرد، وەک محەممەدی کوڕی ئەبووبەکر و حەسەن و حوسەینی کوڕی عەلی کوڕی ئەبوتالیب و عەبدوڵڵای کوڕی زوبەیر، بەڵام نەیانتوانی پارێزگاری لێبکەن و کوژرا، لە ساڵی ٦٥٦ز بەرامبەر ٣٥ک، و لە گۆڕستانی بەقیع نێژرا.<br />عەلی کوڕی ئەبووتالیب[دەستکاری]<br />لە دوای کوژرانی عوسمان، عەلی کوڕی ئەبووتالیب موبایەعەی بە دەستھێنا و بڕیاریدا بنەماکانی ئیسلام و دادپەروەری و یەکسانی بڵاو بکاتەوە، و لە ساڵی ٣٦ی کۆچی ئەو بەرپرسانەی عوسمان داینابوون لای بردن، و چەند مانگێک دوای ئەوەی حوکمی گرتە دەست، عائیشەی کچی ئەبووبەکر و ھاوسەری پێغەمبەر داوای تۆڵەسەندنەوەی عوسمانی کرد و تەڵحە و زوبەیر چوونە ڕیزیەوە و ڕۆیشتن بۆ ئەوەی بەسڕە بگرن، عەلی دوایان کەوت و داستانی جەمەلی بەناوبانگ ڕوویدا لە نێوانیاندا، عەلی سەرکەوت و تەڵحە کوژرا و عەلی عائیشەی ناردەوە بۆ مەدینە لەگەڵ محەممەدی کوڕی ئەبووبەکری برایدا. پاشان عەلی سوپاکەی کۆکردەوە بەرەو وڵاتی شام بۆ بەرەنگاری معاویە کوڕی ئەبووسوفیان بۆ ئەوەی ڕێی لێبگرێت لە موبایەعە وەرگرتن و تۆڵەسەندنەوەی عوسمانی کوڕی عەفان، و داستانی سەفینی بەناوبانگ ڕوویدا لە نێوانیان، پاشان عەلی و موعاویە ڕێککەوتن کە ھەریەکەیان کەسێک دابنێ بۆ کۆتایی ھاتن بەم ناکۆکییە، عەلی ئەبووموسای ئەشعەری دانا و عەمری کوڕی عاس بە جێگری معاویە دانرا، دوای وتووێژێکی زۆر لە نێوان ئەم دوو ناوبژیوانەدا بڕیاریاندا عەلی و موعاویە ھەردووکیان لاببەن و ھەڵبژاردنی خەلیفە بدەنە دەست موسڵمانان، پاشان ھەریەکەیان ھەستان بە ڕاگەیاندنی بڕیارەکە، ئەبووموسا ڕایگەیاند کە عەلی و موعاویە ھەردووکیان لابران، بەڵام عەمری کوڕی عاس ڕایگەیاند کە عەلی لابراوە و موعاویە جێگیرا کراوە. بەم شێوەیە جارێکی تر کوشتار گەڕایەوە نێوانیان، و موعاویە توانی کۆمەڵێک سەرکەوتن بەدەست بھێنێت و لەگەڵ شامدا میسریشی گرتە دەست، لەگەڵ ئەوە لەماوەی عەلیدا ھیچ فەتحێک نەکرا بەڵام چەندین دەستکەوتی مەدەنی و شارستانی ھەبوو وەک ڕیکخستنی پۆلیس و دروستکردنی ناوەندی تایبەت بە خزمەتگوزاری گشتی و دروستکردنی بەندیخانە.<br />و لە ساڵی ٦٦١ز بەرامبەر ٤٠ کۆچیدا عەبدول ڕەحمانی کوڕی مەلجەم شمشێرێکی دا لە سەری عەلی لە کاتی نوێژی بەیانیدا، و دوای سێ ڕۆژ کۆچی دوایی کرد لەتەمەنی ٦٤ ساڵیدا.<br />سەردەمی ئەمەویەکان (٦٦١-٧٥٠)ز[دەستکاری]<br />Vista-xmag.png وتارە سەرەکییەکان: دەوڵەتی ئەمەوی و خەلافەتی ئەمەوی لە ئەندەلوس<br />لەدوای کوژرانی چوارەم خەلیفەی ڕاشدین، موبایەعە درا بە حەسەنی کوڕی عەلی لە عێراق و حیجاز و وڵاتەکانی تری ئیسلام بێجگە لە شام و میسر، موعاویە سوپایەکی کۆکردەوە بۆ بەرەنگاری حەسەن، و حەسەنیش خۆی بۆ ھەمان مەبەست ئامادەکرد، بەڵام ئاژاوە کەوتە نێوان سەربازەکانی و زۆریان لێ پاشگەز بوونەوە کاتیک حەسەن ئەمەی بینی نوسی بۆ موعاویە کەوا ئامادەیە واز لە حەقی خۆی بھێنێت لە خەلافەت بە چەند مەرجێک، بەم شێوەیە موعاویە ڕۆیشتە کوفەوە و خەلافەتی گرتە دەست بە بێ ھیچ ڕکابەرێک، موعاویە دامەزرێنەری زنجیرەی ئەمەوییەکان بوو، و دیمەشقی کردە پایتەخت کە بووە مەڵبەندی چالاکی سیاسی و کۆمەڵایەتی ئیسلامی لەو سەردەمەدا، و حەسەنی کوڕی عەلی گەڕایەوە مەدینە و لەوێ کۆچی دوایی کرد، و گرنگترین ڕووداوەکانی سەردەمی موعاویە گەمارۆدانی شاری قوستەنتینیە بوو بۆ یەکەم جار لەلایەن موسڵمانانەوە،<br /><br />دەوڵەتی ئەمەوی لە فراوانترین ئاستیدا، ناوچەکانی سەر بە دەوڵەتەکە بە سەوز ڕەنگ کراوە<br />و عەقبەی کوڕی نافع شاری قیروانی لە تونس دروست کرد و سەعدی کوڕی عوسمانی کوڕی عەفان چووە شاری سەمەرقەندەوە، لە ساڵی ٥٦ک موعاویە موبایەعەی جێ نشینی خۆی دا بە یەزیدی کوڕی، و حسەینی کوڕی عەلی کوڕی ئەبوتالیب ناڕازی بوو، و کاتێک موبایەعە بە یەزید درا لە دوای مردنی معواویە، حسەین سووربوو لەسەر ڕێگرتن لێیان و لە مەدینەوە ڕۆیشت بۆ کوفە بۆ بەرەنگاری یەزید، بە سەربازەکانی گەیشت لە کەربەلا، و لەکاتی گەیشتنی سوپای ئەمەوییەکان خەڵکی کوفە دەستیان ھەڵگرت لە فریاکەوتنی حوسەین و تەنھا کەس وکاری لەگەڵی مانەوە، و سەرکردەی ئەمەوییەکان ھەوڵیدا حسەین ڕازی بکات بە موبایەعە دان بە موعاویە بەڵام ئەو رەتی کردەوە و شەڕ ڕوویدا لە نێوانیان و کۆتای ھات بە کوژرانی حسەین و کەس وکاری، ئەمەش دەنگدانەوەیەکی بەئازاری ھەبوو لە ھەموو جیھانی ئیسلامیدا.<br />خەلافەتی ئەمەوی دوای ئەوە بەردەوام بوو بۆ ماوەی ٩٠ ساڵ و١٢ خەلیفە حوکمیان کرد و ئیسلام بڵاوبونەوەیەکی گەورەی بەخۆیەوە بینی، لە ساڵی ٧٠٥ز فەتحی وڵاتی مەغریب کرا، و پاشان ھەڵمەتی سەربازیان برد بۆ فەتحی ئەندەلوس، و توانیان بگەنە نیمچەدوورگەی ئیبیریا ساڵی ٧١١ز، قووتیەکانیان کوشت وشار لە دوای شار فەتحیان کرد تا ھەموو نیمچە دوورگەکەیان گرت بێجگە لە شاخەکانی باکووری ڕۆژئاوای، و ڕۆیشتن بەرەو ئەوروپا تا شارل مارتل وەستاندنی لە تور لە فەڕەنسا لە ساڵی ٧٣٢ز، و لە ڕۆژھەڵاتەوە گەیشتنە سەند و کاشگەر و تەشقەند، و لەباکورەوە جێ پێی خۆیان جێگیر کرد لە ئەرمینیا و شاخەکانی قەوقازی باشوری، بەڵام لە باشورەوە زەریای ھیندی ڕێگرێکی سروشتی بوو لەبەردەم بەرەو پێشچوونی موسڵمانان. ھەندێک لە خەلیفە ئەمەویەکان سەرگەرمی خۆشی بوون وبەھۆی ناکۆکی نێوانیانەوە ئاگایان لە کاروباری دەوڵەت نەما، ئەمەش ھاوکات بوو لەگەڵ ڕاگەیاندنی شۆڕشی عەبباسی کە نەوەکانی عەباس بانگەوازیان بۆ ئەکرد، و لاوازی ئەو کاتەی ئەمەوییەکان و سەرگەرم بوونیان بە کێشە تایبەتیەکانیانەوە بووە ھۆی سەرکەوتنی شۆڕشی عەبباسیەکان و بڵاوبوویەوە لە نێو خەڵکدا بە تایبەت لە ناو فارسدا کە ئەمەویەکان لە دەسەڵات دووریان خستبوونەوە.</span></h3> </div>

سەردەمی خەلیفەکانی ڕاشدین

لەدوای کۆچی دوایی موحەممەد، موسڵمانان جیاواز بوون لەسەر ئەو کەسەی ببێت بە جێنشین، کۆمەڵێک موسڵمان کۆبوونەوە لە سەقیفەی بەنی ساعدە، سەع...

Read more »

مێژووی ئیسلامی

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB4BxlNFPi0XSdru9IoD_QS3QoL3uNG501QtDjAWAtAbgbuRJ6zFjlxtJLeUreD99sG0nxvJoA5xlRDhbHgLp_X4NDyzNTJHcufXl5baGfUZd_4zXHmWiNTo_wyFl1llKfeUXqTHF_6_KQ/s1600/Age_of_Caliphs.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="101" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB4BxlNFPi0XSdru9IoD_QS3QoL3uNG501QtDjAWAtAbgbuRJ6zFjlxtJLeUreD99sG0nxvJoA5xlRDhbHgLp_X4NDyzNTJHcufXl5baGfUZd_4zXHmWiNTo_wyFl1llKfeUXqTHF_6_KQ/s200/Age_of_Caliphs.png" width="200" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">مێژووی ئیسلامی دابەش دەبێت بۆ چەند سەردەمێک بە پێی ئەو خەلافەتە جیاوازانەی کە ڕابوردوون بەسەر دەوڵەتی ئیسلامی و ئەو خێزانانەی حوکمیان کردووە، و مێژووی ئیسلامی دەست پێدەکات لە سەردەمی پێغەمبەر موحەممەد، و ئەو قۆناغە ناو دەبرێت بە سەردەمی پێغەمبەرایەتی، کە تێیدا بانگەوازی ئیسلامی دەستی پێکرد لە نێو عەرەبدا، وردە وردە ئایینەکە بڵاوبوویەوە تا زۆربەی دانیشتوانی نیمچە دوورگەی عەرەبی باوەڕیان پێ ھێنا، و لەدوای کۆچی دواییی پێغەمبەر موحەممەد چوار لە ھاوەڵە گەورەکانی کارووباری موسڵمانانیان گرتە دەست، کە ئەوانیش ئەبووبەکری سدیق و عومەری کوڕی خەتاب و عوسمانی کوڕی عەفان و عەلی کوڕی ئەبوتالیب بوون و ناسراون بە خەلیفەکانی ڕاشدین یان جێنشینەکانی ڕاشدین، کە لەسەردەمی ئەماندا فراوانبوونی ئیسلامی گەیشتە دەرەوەی نیمچەدوورگەی عەرەبی، لە دوای سەردەمی خەلافەتی ڕاشدین سەردەمی ئەمەوی یەت کە بەنی ئومەیە جێ نشینیان گرتە دەست و فراوانبوونی ئیسلامی بەردەوام بوو تیایدا تا گەیشتە نیمچەدوورگەی ئیبیریا، لە کۆتایی ئەم سەردەمەدا نەوەکانی عەباسی کوڕی عەبدول موتەلیب کە مامی پێغەمبەر موحەممەد بوو دەسەڵاتیان گرتە دەست و ئەمەوییەکانیان ڕووخاند و ئەم ماوەیەش بە سەردەمی عەبباسی ناسراوە، کە شارستانیی ئیسلامی پێشکەوتن و گەشەسەندنی بە خۆیەوە بینی، زانست و ئەدەب پێش کەوت لەبەرئەوە ئەم سەردەم ناسراوە بە سەردەمی زێڕینی ئیسلام، لە کۆتایییەکانیدا ئەم دەوڵەتە بەرەو لاوازی ڕۆیشت و گەڕانەوە دواوەی بە خۆیەوە بینی لە بەر چەند ھۆکارێکی جیاواز، و زۆر لە دەسەڵاتدارەکانی ھەرێمی جیاوازیان بۆ خۆیان جیا کردەوە، لە دوای ئەوە ھیچ دەوڵەتێکی بەھێز نەبوو کە ئیسلام یەکبخات، وەک سەرەتاکانی سەردەمی عەباسی تا دەرکەوتنی دەوڵەتی عوسمانی لەسەر دەستی سوڵتان عوسمانی یەکەم، کە جێ نشینەکانی زۆر وڵاتیان فەتح کرد کە پێشتر موسڵمانان نەیانتوانی بوو فەتحیان بکەن، وەک وڵاتەکانی بەلقان، و ئیسلامیان تێدا بڵاو کردنەوە و لە سەردەمی حەوتەم سوڵتانیاندا کە موحەممەدی دووەمە ناسراو بە سوڵتان موحەممەد فاتیح فەتحی قوستەنتینیە کرا، دواتر لە ساڵی ١٥١٦ ز. حەفیدی سوڵتان موحەممەدی دووەم کە سەلیمی یەکەم بوو فەتحی وڵاتەکانی شام و میسری کرد و مەمالیکەکانیان ڕووخاند و دوایین خەلیفەی عەباسیان دابەزاند لە دەسەڵات، بەم شێوەیە نەوەکانی عوسمان بوونە جێنشینی موسڵمانان بۆ ماوەی ٤٠٨ ساڵ، و ئەم سەردەمە ناسراوە بە سەردەمی عوسمانی، و لە دوای ڕووخانی دەوڵەتی عوسمانی چەند دەوڵەتێکی سەربەخۆ دامەزران بێ ئەوەی قەوارەیەکی یەکگرتوو، یەکیان بخات بە کردار.</span></h3> <div> <span style="color: #660000;">وه ركبراوه</span></div> </div>

مێژووی ئیسلامی

مێژووی ئیسلامی دابەش دەبێت بۆ چەند سەردەمێک بە پێی ئەو خەلافەتە جیاوازانەی کە ڕابوردوون بەسەر دەوڵەتی ئیسلامی و ئەو خێزانانەی حوکمیان کردو...

Read more »

ئايني بيروزي ئيسلام

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGHUYjKA1pIG_P0_bGiOpJupgyw9mDJ1kSH4Rvv3bIuh5N8K4N0etBUI6TIgAb8jhWSSqI6iMHcZ6YPRCxsfcjvIIjC7gx9htN69Lu-78FyJm8LgOz_dwCFbFPxIuN5Z1Znb0dR4gxJmx-/s1600/120px-IslamSymbol_%25D8%25B1.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGHUYjKA1pIG_P0_bGiOpJupgyw9mDJ1kSH4Rvv3bIuh5N8K4N0etBUI6TIgAb8jhWSSqI6iMHcZ6YPRCxsfcjvIIjC7gx9htN69Lu-78FyJm8LgOz_dwCFbFPxIuN5Z1Znb0dR4gxJmx-/s1600/120px-IslamSymbol_%25D8%25B1.png" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">ئیسلام ئایینێکی یەکتاپەرستییە و لە ڕووی ژمارەی باوڕدارنەوە لە دوای ئایینی مەسیحییەت دووەم ئایینە. بە کەسێک کە باوەڕی بەم ئایینە ھەبێت موسڵمان دەوترێ.<br />موسڵمانان باوەڕیان بەوە ھەیە کە پێغەمبەرەکەیان موحەممەد دواین نێردراو و پێغەمبەری الله (خوا)یە. ھەروەک باوەڕیان بە ڕۆژی دوایی و فریشتەکان ھەیە و قورئان بە پەیامی ڕەوانەکراوی خوا دەزانن بۆ سەر موحەممەد. قورئان سەرچاوەی یەکەمی شەریعەتی ئیسلامە، پاشان کردەوەکان و وتەکانی موحەممەد (سوننەت) دێت. ھەروەک موسڵمانان باوەڕیان بە ھەموو نێردراو و پێغەمبەرەکانی پێش موحەممەد ھەیە وەک ئیبراھیم و یووسف و مووسا و عیسا بەتایبەت ئەوانەی ناویان لە قورئاندا ھاتبێت.<br />زۆربەی موسڵمانانی ئەمڕۆ لەسەر مەزھەبی سوننە یان شیعەن و ھەندێ کەمایەتی تر ھەیە کە لەسەر مەزھبی ترن. ئیندۆنیزیا گەورەترین وڵاتی ئیسلامییە لە ئێستادا %١٣ موسڵمانانی جیھان لە خۆ دەگرێت، و ئەوانەی تر دابەشدەبن لە جیھاندا بەم شێوەیە: %٢٥ لە باشوری ئاسیا، %٢٠ لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست، %٢ لە ئاسیای ناوەڕاست، %٤ لە وڵاتەکانی تری باشوری ئاسیا و %١٥ لە ئەفریقیا و ھەروەک چەند کۆمەڵگەیەکی ئیسلامی ھەیە لە چین و ڕوسیادا بەڵام بە کەمایەتی دادەنرێن، لەبەر زۆریی ژمارەی دانیشتوانیان، ژمارەی موسڵمانان ئەمڕۆ دەگاتە ١٫٥٧ ملیار کەس بەم شێوەیە %٢٣ی دانیشتوانی جیھان پێک دەھێنن. و ژمارەیەکی زۆر موسڵمان ھەیە لە وڵاتە پیشەسازییەکانی وەک ئەمەریکا و کەنەدا و وڵاتەکانی ئەوروپای ڕۆژئاوا، ئەمیش بە ھۆی کۆچکردن بووە بۆ سەرچاوەی بژێوی، و ڕێژەی موسڵمانان لەم وڵاتانە بە شێوەیەکی بەرچاو زیاد دەکات و ئەویش بە ھۆی ئەوەی ھەندێ لە نەوەکانیان ھەڵدەستن بە ناسین و نزیکبوونەوە لەم ئاینە، ئەمەش وایکردووە ژمارەیەک لە شارەزایان وا دابنێن کە ئیسلام خێراترین بڵاوبوونەوەی ھەیە لە نێو ئایینەکان لە ئێستادا.</span></h3> <div> <span style="color: #660000;">وه ركيراوه</span></div> </div>

ئايني بيروزي ئيسلام

ئیسلام ئایینێکی یەکتاپەرستییە و لە ڕووی ژمارەی باوڕدارنەوە لە دوای ئایینی مەسیحییەت دووەم ئایینە. بە کەسێک کە باوەڕی بەم ئایینە ھەبێت موسڵ...

Read more »

شاھید کاپوور

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoTf5WlqGuS-mvUCOsFnZl2_TvYNt3xqD8pK9t4ZnM2Aymo7youqg6jHoNK6qi9BFTONdUh7Qphge4xbrSJ2yLpU0-nw_Sl224-GrHApd12QMC_Q1YSgy3I9xQmteAK8lpRhwKH35WSOIT/s1600/Shahid_Kapoor_promoting_Haider.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoTf5WlqGuS-mvUCOsFnZl2_TvYNt3xqD8pK9t4ZnM2Aymo7youqg6jHoNK6qi9BFTONdUh7Qphge4xbrSJ2yLpU0-nw_Sl224-GrHApd12QMC_Q1YSgy3I9xQmteAK8lpRhwKH35WSOIT/s200/Shahid_Kapoor_promoting_Haider.jpg" width="141" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">شاھید کاپوور</span><span style="color: #660000;"> وە ناسراویشە بە شاهید خەتەر ٢٥ی شووباتی ١٩٨١.ئەکتەری ناسراوی سینەمای هیندییە ، کوڕی پانکەج کاپورە و نیلیماج عەزیمە.یەکەم فیلمی شاهید کاپوور لە ساڵی ٢٠٠٣ بوو بەناوی (Ishq Vishk) کەخەڵاتی فیلم فەیری بۆ یەکەم دەرکەوتنی ئەکتەری پیاوی بردەوە.لەساڵی ٢٠١٤ لە فیلمی "حەیدەر" (Haider) سەرکەوتنێکی مەزنی بەدەستهێنا و نزیکەی ١٠ ملیۆن دۆلاری قازانجبوو فیلمەکە بەر لەوکارەشی شاهید لەفیلمەکانی ڕانجکومار (R... Rajkumar) لە ٢٠١٣ و (Jab We Met) لە ٢٠٠٧ سەرکەوتنی دیکەی بەدەستهێنابوو.</span></h3> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #783f04;">له لايان .محمد عبدالله</span></h3> </div>

شاھید کاپوور

شاھید کاپوور  وە ناسراویشە بە شاهید خەتەر ٢٥ی شووباتی ١٩٨١.ئەکتەری ناسراوی سینەمای هیندییە ، کوڕی پانکەج کاپورە و نیلیماج عەزیمە.یەکەم فیل...

Read more »

عامر خان

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_VQLK60QQJ-15F39yIhRV81evzypCNzwgjA3kQCPXSVCwaucWvNpq_bJjeLgwQL_4tBTrXZ54erZ470BRiJC6GD1N0qj5s0bgXqrakjpwVcAlHtyuwFk4PJtrsB8FihfOaQxu4CJipzUR/s1600/AamirKhanTIFFSept10.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_VQLK60QQJ-15F39yIhRV81evzypCNzwgjA3kQCPXSVCwaucWvNpq_bJjeLgwQL_4tBTrXZ54erZ470BRiJC6GD1N0qj5s0bgXqrakjpwVcAlHtyuwFk4PJtrsB8FihfOaQxu4CJipzUR/s200/AamirKhanTIFFSept10.jpg" width="150" /></a></div> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">عامر خان، ناوی تەواو عامر حوسێن خان (لەدایکبوون: ١٤ی ئازاری ١٩٦٥) ئەکتەر و دەرھێنەر و بەرھەمھێنەرێکی ھیندییە، کە یەکێکە لە ئەکتەرە دیار و ناسراوەکانی سینەمای ھیندی.[٢][٣] ، یەکەم فیلمی عامر خان لەساڵی ١٩٧٣ بوو (Yaadon Ki Baaraat)[٤] کەکاری دەرهێنانی ئەو فیلمە لەلایەن مامی عامرەوە کراوە کە ناوی ناسر حوسێنە ، لەگەڵ ئەوەی لە ١٩٧٣ بەشداربووە لە فیلم وەک ئەکتەر بەڵام ئەو لە دوایین فیلمەکانی سەرکەوتوو تر دیار بووە کە هەمیشە فیلمە نوێیەکانی لە ڕیزبەندی پێشەوەی بۆکس ئۆفیسی لە هیندستانن [٥] ، لە باشترین فیلمەکانی کە ڕێکۆرد و خەڵاتی زۆرییان بردەوە گەجنی (Ghajini) کە ئەم فیلمەیان لەساڵی ٢٠٠٨ لە سینەما نیشاندرا تا ماوەیەکی درێژ سەرووی بۆکس ئۆفیسی هیندستانی گرت تاکوو فیلمی سێ گەمژە کە هەر لەلایەن عامر خانەوە ڕۆڵی سەرەکی بینرا جێگای سەرووفیلمی بۆکس ئۆفیسی لە گەجنی وەرگرتەوە[٦] ، لەساڵی ٢٠١٣ دوایین فیلمی عامر خان لە زنجیرەی سێیەمی فیلمی (Dhoom 3) دا سەرکەوتنێکی مەزنی بەدەست هینا گەرچی فیلمەکە لەساڵی ٢٠١٣ش دەرهات بەڵام تاکوو کۆتاییەکانی ٢٠١٤ەش هەر بەردەوامبوو لە سەرووی ڕیزبەندی بۆکس ئۆفیس لە هیندستان ئەمەش بەکۆکردنەوەی ٦٨ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی بووە.[٧][٨][٩][١٠] لە ١٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ بەهۆی فیلمی پی کەی (PK) عامر توانی ٦٣٨ کۆر کەدەکاتە ١٠٠ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی کۆبکاتەوە تاکوو ئێستا پیکەی یەکەم فیلە لە ڕووی پڕداهاتترین فیلمی هیندی لەتەواوی جیهان[١١][١٢].</span></h3> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #660000;">له لايان محمد.عبدالله</span></h3> </div>

عامر خان

عامر خان، ناوی تەواو عامر حوسێن خان (لەدایکبوون: ١٤ی ئازاری ١٩٦٥) ئەکتەر و دەرھێنەر و بەرھەمھێنەرێکی ھیندییە، کە یەکێکە لە ئەکتەرە دیار ...

Read more »

ئاکشای کومار

<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on"> <h3 style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2Rf6Yq4loYps5zjeSS_J2boxnyigU3BgvpsTL6c143g2r96_JfDz9cZuzYLvOcpaFulRNDSWRiOizZXLWumPxGMUuKN9i_fAHPiSpjpwou9WfhRw3_9Y4eTt9ZvNSG-FArJWoM7jj0Zi8/s1600/220px-Akshay-Kumar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh2Rf6Yq4loYps5zjeSS_J2boxnyigU3BgvpsTL6c143g2r96_JfDz9cZuzYLvOcpaFulRNDSWRiOizZXLWumPxGMUuKN9i_fAHPiSpjpwou9WfhRw3_9Y4eTt9ZvNSG-FArJWoM7jj0Zi8/s200/220px-Akshay-Kumar.jpg" width="178" /><span style="color: #660000;"><br /></span></a><span style="color: #660000;">ئاکشای کومار لەدایکبووی ٩ی ئەیلوولی ١٩٦٧. بەرهەمهێنەری فیلم ئەکتەری فیلمی هیندییە لە جۆری ھونەری جەنگی هاوکات پێشکەشکاری تەلەفزیۆنییشە ، لەماوەی ژیانیدا بەشداربووە لە زۆتر لە ١٠٠ فیلمی هیندی. ئاکشای لەناو هیندستان بە پاشای کومار یان پاشای بۆلیوود دەناسرێت ، لەساڵی ١٩٨٧ بەڕۆڵێکی لاوەکی لە فیلمی (Aaj) بەشداربوو بەڵام لە دووەم فیلمیدا بەناوی (Saugandh) لەساڵی ١٩٩١ لە ڕۆڵی سەرەکیدا بینرا. لەساڵی ٢٠١٢ لە دوو فیلمیدا فیلمی (Rowdy Rathore) و (Housefull 2) ڕۆڵی سەرەکی تێدابینی و لە ئێستادا لە پێرستی٢٠ فیلمە هیندییەیە کە زۆرترین داهاتتیان هەبووە لە جیهان.</span></h3> <h3 style="text-align: right;"> <span style="color: #783f04;">له لايان محمد.عبدالله</span></h3> </div>

ئاکشای کومار

ئاکشای کومار لەدایکبووی ٩ی ئەیلوولی ١٩٦٧. بەرهەمهێنەری فیلم ئەکتەری فیلمی هیندییە لە جۆری ھونەری جەنگی هاوکات پێشکەشکاری تەلەفزیۆنییشە ، ل...

Read more »